پیامد دیدار سران غرب و شرق
نویسنده : مریم عمادی
سرانجام ماهها پس از انتقادات واشنگتن از مسکو، روسایجمهوری آمریکا و روسیه در حاشیه نشست سران گروه بیست در هامبورگ آلمان با یکدیگر دیدار کردند. این نخستین دیدار روسایجمهوری دو کشور بعد از ورود دونالد ترامپ به کاخ سفید محسوب میشود. باید گفت در میان دیدارهای دوجانبه و چندجانبه در جریان نشست سران گروه بیست در هامبورگ، دیدار دونالد ترامپ و ولادیمیر پوتین، روسایجمهوری آمریکا و روسیه از اهمیت فراوانی برخوردار بود. دو کشور بهگفته مقامات ارشد در مسکو و واشنگتن، درحالحاضر سردترین روابط را بعد از پایان جنگ سرد پشت سر میگذارند. روسیه بهبهانه آنچه مداخله در اوکراین، حمایت از نظام سیاسی سوریه و دخالت در انتخابات ریاستجمهوری آمریکا توصیف شده، از سوی دولت این کشور مورد تحریم قرارگرفته است. در مقابل نیز روسیه علاوهبر اقدامات متقابل اقتصادی، در حوزههای حساس همچون شرق اروپا، غرب آسیا و شمال آفریقا به موفقیتهایی در برابر غرب به رهبری آمریکا نائل آمده است. این تحولات موجب شده تا داخل آمریکا، ضدیت با روسیه بهشکل بیسابقهای تشدید شود. درحالحاضر تیم انتخاباتی دونالد ترامپ متهم است که در دوران رقابتهای انتخاباتی سال گذشته آمریکا مناسبات مخفیانه و نامتعارفی با روسها داشته است؛ بااینحال، دیدار ترامپ با پوتین و توافقات پسازاین دیدار در هامبورگ نشان داد که حداقل حلقه اصلی قدرت در کاخ سفید بهاندازه بدنه هیئتحاکمه آمریکا، ضدیت با روسیه را در دستور کار ندارد. گفته میشود در جریان این دیدار، ترامپ توضیحات پوتین برای عدم دخالت روسیه در انتخابات آمریکا را پذیرفته است؛ موضوعی که برای جریان ضد روس در آمریکا قابلقبول نخواهد بود؛ همچنین سران دو کشور موافقت کردند آتشبسی در مناطقی از خاک سوریه به اجرا گذاشته شود؛ البته رکس تیلرسون، وزیر امور خارجه آمریکا برای تلطیف این توافق اعلام کرد که واشنگتن برای خاندان اسد در ترسیم آینده سیاسی سوریه جایگاهی در نظر نمیگیرد؛ اما مواضع مکرر روسها در حمایت از بشار اسد، رئیسجمهوری سوریه و تأکید مسکو بر اصل تعیین سرنوشت توسط مردم این کشور، احتمال عقبنشینی ترامپ و مشاورانش در برابر دیدگاه روسها در سوریه را افزایش میدهد؛ به همین دلیل پیشبینی میشود ترامپ پس از بازگشت از سفر اروپایی، از سوی جریان ضد سوری نیز بهشدت موردانتقاد قرار گیرد. بسیاری از تحلیلگران پیش از این دیدار با ابراز نگرانی از رفتارها و اظهارات کنترلنشده ترامپ معتقد بودند مشکلی که درباره ترامپ وجود دارد این است که او بهشکلی استراتژیک رفتار نمیکند. نمیدانیم واقعاً او قرار است در برابر پوتین چهکار کند؛ زیرا او هنوز هیچ دستور کار و استراتژی مشخصی ندارد و ممکن است فیالبداهه حرفهایی بزند. بههرحال چنین بهنظر میرسد که آمریکاییها باوجود لفاظیهای ترامپ در خطونشانکشیدن برای رقبا و دشمنان آمریکا، ابزار کافی در جهت بازگرداندن آمریکا به دوران تکابرقدرتی ندارند. بهعبارتدیگر، با صفبندیهای جدید در نظام بینالملل و ظهور قدرتهای مستقل، رقیب یا متخاصم در برابر آمریکا، واشنگتن چارهای جز بهرسمیتشناختن دیدگاه دیگران ندارد. ظهور ترامپ گرچه واکنش دیرهنگام تشکیلات سیاسی در آمریکا به این تحولات است، بااینحال، رفتارهای تند جریان حامی ترامپ، درنهایت به کاهش نفوذ آمریکا بر نظام بینالملل سرعت خواهد بخشید.