تلاشهای بیهوده علیه برجام
نویسنده : مریم عمادی
نیکی هیلی نماینده ایالات متحده در سازمان ملل به تازگی سفری به وین داشت و با یوکیو آمانو دیدار کرد، وی در این سفر در تلاش بود روی گزارش آژانس در مورد فعالیتهای هستهای ایران که به صورت دورهای به سازمان ملل داده میشود، تأثیر بگذارد، امری که در نهایت محقق نشد و آژانس بار دیگر پایبندی ایران به برجام را تأیید کرد. هیلی در این سفر دست روی موضوعی گذاشت که خط قرمز ایران است و ایران هیچ گونه مذاکره و بحثی روی آن را نمیپذیرد. وی گفته بود آژانس حق دارد از مراکز نظامی ایران در قالب توافق برجام دیدار کند؛ زیرا که در این سند به نوع سایتها اشاره نشده است. ظاهرا ترامپ فرد غیرقابل انعطافی را برای بررسی برنامه هستهای ایران و راهکاری جهت خروج از این توافق انتخاب کرده است. پیش از او، شخص دیگری این چنین با عصبانیت در مورد ایران و برجام عمل نکرده بود. هیلی رویکرد سخت و غیر قابل انعطافی در مورد ایران و فعالیتهای آن همچنین روسیه و کره شمالی داشته است و هر زمان که لب به سخن گشوده تعابیر جنگ گونهای از سخنانش برداشت شده است. همچنان که در مقابل آزمایش موشکی کره گفته بود: صبر ما در برابر کرهشمالی تمام شد. باید گفت ترامپ با انتخاب هیلی به این پست، حلقه تیم ضد ایرانی خود را در سازمان ملل هم تکمیل کرد. اظهارات تند او باعث شده از او به عنوان شخصی ضد ایرانی و حامی اسرائیل یاد شود.
وی همواره در تلاش بوده اعضای شورای امنیت سازمان ملل را به چالش بکشند تا با قدرت تمام با ایران برخورد کنند و برای نخستین بار فشارها بر اسرائیل کاهش یابد. رویکرد تند هیلی تنها در مورد برجام و ایران نبوده است.
این روند را در مورد روسیه نیز میتوان مشاهده کرد. هیلی در سخنان خود در شورای امنیت سازمان ملل، یک روز پس از حمله شیمیایی ۲۰۱۷ خان شیخون، گفت روسیه، اسد و ایران علاقهای به صلح ندارند و اگر در پاسخ کاری صورت نگیرد چنین حملاتی تکرار خواهند شد. وی همچنین در اظهار نظری در مورد درگیریهای اوکراین، روسیه را مقصر درگیریها دانسته و هشدار داده بود، تحریمهای مرتبط با اوکراین علیه روسیه تا زمانی که مسکو، کریمه را به کییف بازنگرداند، لغو نخواهد شد.
نماینده آمریکا در سازمان ملل همچنین به تازگی گفته است: کشورش در برابر قوی شدن جنبش حزب اله لبنان برای جنگ، بیکار نمینشیند و تماشاچی نخواهد بود. نیکی هیلی در حساب توئیتری خود نوشت: «ما بیکار نمینشینیم و تماشاچی قوی شدن حزب اله برای جنگ نخواهیم بود. ما باید مطمئن شویم که نیروهای صلحبان سازمان ملل در لبنان همان کاری را میکنند که به آنها دستور داده شده است.»
هیلی همچنین در بیانیهای با بیان اتهامات اثباتنشده گروه حماس را «تروریستی» توصیف کرد و مدعی شد که روابط ایران و حماس نقض قطعنامه شورای امنیت سازمان ملل متحد در تأیید برجام است. وی گفت: «ایران، یک بار دیگر چهره واقعیاش را نشان داد.
این کشور بایستی تصمیم بگیرد که آیا میخواهد عضوی از جامعه ملل باشد که میخواهد به طور جدی به تعهدات بینالمللیاش عمل کند یا اینکه میخواهد رهبر یک جنبش تروریستی باشد.» با توجه به آنچه بیان شد باید گفت مجموعه اظهارات و رویکردهای نیکی هیلی در کنار ترامپ باعث شده است فضای جدیدی برای آمریکا به وجود بیاید.
بسیاری از ناظران این رویکرد را حداقل در قبال برجام، عامل انزوا و تنها ماندن آمریکا میدانند. در روزهای اخیر دو کشور آلمان و فرانسه از کشورهای امضاء کننده برجام نیز از آن حمایت کردهاند.
مکرون بیان داشته است: پاریس از توافق هستهای با ایران حمایت میکند؛ چرا که هیچ جایگزینی برای آن وجود ندارد.
علیرغم تلاشهای هیلی، اکنون آژانس بین المللی انرژی اتمی برای هشتمین بار بعد از اجرایی شدن توافق هستهای بین ایران و 1+5 ارزیابی خود از روند اجرای برجام و پایبندی جمهوری اسلامی ایران به این توافق را در قالب گزارشی اعلام کرد.
حتی با وجود افزایش فشارهای هفته گذشته نیکی هیلی، مبنی بر لزوم بازرسی و نظارت حداکثری بر تاسیسات هستهای ایران و مراکز نظامی این کشور به عنوان بخشی از اصلاحات مد نظر رئیس جمهور آمریکا بر برجام، اکنون مقام مسئول آژانس میگوید ضرورتی برای بازدید از مراکز نظامی ایران وجود نداشته و آژانس چنین کاری را صرفا جهت ارسال یک پیام سیاسی نخواهد کرد. حال باید منتظر تأیید یا رد برجام توسط ترامپ در سر رسید ماه اکتبر ماند. آیا او به سمت انزوای بیشتر خواهد رفت؟