چالشهای امدادرسانی درخصوص حوادث طبیعی
نویسنده : علی نجفی
مسائلی که موجب قربانیشدن انسانها در طول تاریخ میشود حوادث طبیعی مانند سیل، طوفان، زلزله، آتشفشان، خشکسالی، قحطی و غیره است. درخصوص واکنش دولتها باتوجه به تعهد اجتماعی در چارچوب یک میثاق ملی، حکومتها در بیشتر کشورهای جهان سعی میکنند از حداکثر توان خود برای کاهش آلام و فشارهای جسمی، روحی و معنوی در رابطه با قربانیان استفاده کنند. همانطورکه در یکی دو سال گذشته درباره سیل، طوفان و زلزله در بیشتر کشورهای دنیا شاهد بودیم حکومتها با تمام قوا جهت امدادرسانی، رفع مشکلات و احیای دوباره مردم خسارتدیده نهایت کوشش خود را بهکار بردهاند. در کشور ما متأسفانه عوامل طبیعی مانند سیل، خشکسالی و بهویژه زلزله همیشه یکی از عوامل طبیعی مخرب بوده است و تاریخ نشان میدهد در این خصوص بارها و بارها ملت ایران در استانهای مختلف قربانی این حوادث بودهاند؛ البته دولتهای وقت با نوعی جنبش ملی سعی در کاهش مشکلات داشتهاند و مردم هم انصافاً پایمردی کرده و هرچه در توان داشتهاند بهکار گرفتهاند. جالب است که هنرمندان و ورزشکاران همیشه پیشقدم بودهاند. درباره مقایسه بین چگونگی کمکرسانی به زلزلهزدگان کشور ما با قربانیان حوادث طبیعی سایر کشورها باید گفت که متأسفانه بهدلیل مشکلات متعددی ازجمله عدمرعایت ساختوسازهای اصولی توسط سازندگان و مردم، خانهها و ساختمانهایی بنا میشوند که ازلحاظ استاندارد خود خطرآفرین هستند. فوت، مجروح و مصدومشدن هموطنان عزیزمان در خطه غرب تنها ناشی از زلزله نبود؛ بلکه متأثر از ضعف ساختار ساختمان و کمکاری و تساهل پیمانکاران، نامطلوببودن مصالح ازیکطرف و ناکارامدی مدیران بهدلیل عدم شایستهسالاری در کشور در طول سالهای اخیر از طرف دیگر و عدم نظارت صحیح و منطبق با قانون و نظامات بهعنوان عامل سوم بود که موجب شد با کوچکترین رخداد طبیعی تعداد زیادی از هموطنانمان قربانی شوند؛ البته مدیریت بحران نادرست از دیگرعوامل ناکارامدی امدادرسانیهاست؛ زیرا مسدودشدن جادهها، عدمتوانمندی و قابلیت استاندارد نیروهای مربوط به این بحرانها و همچنین مدیریت بحران درمجموع باعث میشود وقتی حادثهای اتفاق میافتد همانگونه که در رابطه با ساختمان پلاسکو شاهد بودیم اولاً افراد سعی در انتقال مسئولیت حادثه رخداده به جریان رقیب و گروه دیگر دارند؛ ثانیاً نوعی دخالت سیاسی در برداشتها و استفاده از این حوادث رخ میدهد؛ ثالثاً به جای هماهنگی نوعی ناهماهنگی بین نهادهای مختلف موجب تشدید بحران میشود. موضوع دیگر اعلام آمادگی لازم برای برخورد با این بحرانهاست. ما در کشور بحرانخیزی قرار داریم و ازحیث حوادث طبیعی آسیبپذیر هستیم؛ بنابراین بهتر است مسئولین محترم در این خصوص قبل از وقوع حادثه باتوجه به تاریخ کشور ما که میدانند چه حوادثی اتفاق میافتد، چارهای بیندیشند. سیل، طوفان، زلزله و آتشسوزی ازجمله مواردی است که در سال حداقل در سطح کوچک یا متوسط یا بزرگ در ایران رخ میدهد؛ اما هنوز ازلحاظ مدیریت بحران در سطح ابتدایی قرار داریم؛ بنابراین اگر بخواهیم کشور خود را با سایر کشورها مقایسه کنیم میتوان گفت در بسیاری از کشورها بهعلت آمادگیهایی که دارند و امکاناتی که در این زمینه از قبل پیشبینی کردهاند، سرعت امداد و کمکرسانی و انتقال کمکها سریعتر از کشور ما انجام میشود. برقراری امنیت از مشکلات دیگری است که ما در این خصوص با آن روبهرو هستیم. در حادثه اسفبار زلزله کرمانشاه دیده و شنیده شده که بعضی افراد با سدکردن راه کاروانها یا حتی با اعمال زور با وجود آنکه وسایل موردنیاز به اندازه کافی در اختیار آنان بوده، کمکهایی را که برای مردم دوردست روستاهای کرمانشاه و اطراف آن درنظرگرفته شده بود، مصادره کردهاند؛ لذا بحث امنیت در امداد و کمکرسانی از چالشهایی است که باید مدنظر مسئولان قرارگیرد. در مجموع با وجود آنکه تمامی افراد در تلاش هستند تا به آسیبدیدگان این حادثه کمک کنند، اما چون از قبل امکانات لازم درنظرگرفته نشده و ستاد آماده در این رابطه وجود ندارد بهطورمعمول در خصوص امدادرسانی درمقایسه با بسیاری از کشورها آمادگی کمتری وجود دارد؛ این درحالیاست که باید برای کاهش خسارات جانی بهسرعت عمل کرد.