ضرورت انضباط در بودجه سال 97
نویسنده : آلبرت بغزیان
بودجه سال 97 باید در راستای برنامه ششم توسعه تنظیم شود؛ اینکه این بودجه تا چه اندازه با این برنامه ارتباط دارد. چون در برنامه توسعه بحث رشد اقتصادی، ثبات قیمتها، اشتغال یا توزیع عادلانهتر درآمدها مطرح است، باید بررسی شود تا چه میزان بودجه در راستای تحقق این برنامه تعیین شده است و به آن توجه دارد؛ برهمیناساس اقلام که در بودجه قید شده باید متناسب با برنامههای توسعه باشد؛ بهعنوانمثال، به بودجه سرمایهای و عمرانی تا چه اندازه پرداخته شده تا بتواند اشتغال، ثبات قیمت و تولید را تأمین کند؟ بهرغم تلاشهای دولت دوازدهم برای ایجاد اشتغال بازهم آمار بیکاری در ایران بالا و ناامیدکننده است و بهعبارتی افرادی که در زمره جمعیت تحصیلکرده و در سن کار قرار دارند، همچنان بیکار هستند و لازم است این مسئله مورد توجه جدی قرار گیرد. موضوع دیگر مباحث حمایتی است؛ یعنی چه میزان به بحث تأمین اجتماعی و حمایت از اقشار آسیبپذیر پرداخته شده است؟ مسئولان باید به این مسئله نیز نسبت به سالهای گذشته توجه بیشتری داشته باشند و افراد نیازمند را تحتپوشش گستردهتری قرار دهند. بحث مالیاتها شاخص دیگری است که باید به آن توجه شود:
اینکه پایه مالیاتی واقعیتری شناسایی و اخذ شود؛ به این معنا که میزان واقعی مالیات شناسایی شود. بعضی شرکتها دارای دو دفتر و حتی سه دفتر هستند و بعضی فعالیتها از پرداخت مالیات فرار میکنند و مسائلی از این قبیل که باید به آنها رسیدگی شود؛ بنابراین تلاش در اخذ مالیات بهحق و بهموقع حائز اهمیت است؛ زیرا هرچقدر این مالیاتها دیرتر دریافت شود و این تحقق مالیاتی به عقب بیفتد، کسر بودجه مقطعی پیش میآید که به تبع آن دولت مجبور میشود در زمان خاصی بیشتر استقراض کند و بهطورمعمول این استقراض نیز به بانک مرکزی بازنمیگردد؛ بههمیندلیل باید درآمدهای مالیاتی موردتأکید باشد تا دستگاه اجرایی با چنین مسائلی مواجه نشود. بحث مقاومتهایی که درباره حذف معافیتهای غیرضروری مطرح است و اینکه آنها اهداف اصلی خود را طی نمیکنند تا معافیت اختصاص داده و افزایش خط تولید انجام شود و مسیری خلاف آن را میپیمایند نیز باید مدنظر باشد تا موانع مقاومت در مقابل برداشتن معافیتها کاهش پیدا کند.
مسئله دیگر مربوط به بحث اولویتبندی پروژههاست و اینکه اصراری بر پروژه خاصی نباشد که بهطورمعمول ممکن است به نتیجه نرسد یا ناتمام بماند. بحث دیگر مربوط به یارانههاست؛ یعنی مقاومت و نگرانی که درباره حذف یارانهها وجود دارد در این رابطه باید شناسایی و مبلغ بهاندازه و بهموقع به اقشار آسیبپذیر پرداخت شود و افرادی که درآمد بالایی دارند یارانه دریافت نکنند؛ زیرا دراینصورت دولت سریعتر میتواند به اهداف مدنظر خود برسد؛ البته باید درنظرداشت که افراد ذینفع مقاومتهایی در برابر حذف یارانه نشان میدهند.
بحث ضرورت انضباط در بودجه سال 97 نیز حائز اهمیت است. وقتی صحبت از انضباط مالی میشود، یعنی دولت تا چه اندازه با کسری بودجه ناشی از انحراف هزینهها، مواجه است؛ به این معنا که دولت هزینه و درآمدهایی را پیشبینی کرده و ممکن است این درآمدها بهموقع وصول یا حاصل نشود و از طرف دیگر هزینههایی برای سازمانها تعیین شده که ممکن است 25درصد مازاد بر آن هزینه و نتیجه آن عدمانضباط مالی شود. این عدمانضباط مالی به سطح قیمتها، بدهی دولت به بانک مرکزی و برخی سازمانها منتقل میشود؛ بنابراین همگی دستبهدست هم میدهند و اهداف و برنامههای پیشبینیشده را تحتتأثیر قرار میدهند و عدمتحقق آن را رقم میزنند.