اعلام انتخابات ریاست‌جمهوری زودرس می‌تواند نشانی از خستگی یا ناتوانی یک رئیس‌جمهور باشد؛ به‌خصوص هنگامی که در برهه زمانی نزدیک به پایان دوره دوم باشد. در یک نظام جمهوری که رئیس‌جمهور نهایتاً می‌تواند برای دو دوره چندساله انتخاب شود، بدون درنظرگرفتن مدت چندساله بودن هر دوره این نظریه مطرح می‌شود.
در روزهای گذشته رئیس‌جمهور جمهوری آذربایجان فرمان انتخابات زودهنگام ریاست‌جمهوری را صادر کرد. فرمانی که در نگاه اول نشانی از کناره‌گیری دارد؛ اما با بررسی مسائل، دیدگاه تغییر می‌یابد و فرضیه‌هایی ایجاد می‌شود که در جای خود پشتوانه‌هایی برای رسیدن به نظریه دارد.
ژئوپلیتیک و ژئوکالچر
 وجود ذخایر نفتی آذربایجان باعث شده است، این کشور کانون توجه کشورهای واردکننده این منابع قرار گیرد. موقعیت جغرافیایی آن، راه ارتباطی بین ایران و روسیه و در مجاورت دریای خزر بودن و بهره‌مندی از ذخایر گاز و نفت باعث توجه کشورهای نیازمند به آن شده است.
با ‌وجود این‌که 85درصد جمعیت این کشور را شیعیان و 15درصد را اهل تسنن تشکیل می‌دهند، دین رسمی وجود ندارد. حاکمیت این کشور پس از استقلال آن، ادامه‌دهنده سیاست‌های ضددینی در دوره اتحاد جماهیر شوروی است و حتی می‌توان گفت بر اساس تدوین قوانین جدید، فعالیت‌های دینی در کشور محدود شده است؛ ازجمله ممانعت در پخش اذان و... .
حکومت و قدرت رئیس‌جمهور
تغییرات در قانون اساسی کشور آذربایجان در سال 2016 حکایت از افزایش دوره ریاستی منتخب جدید برای دوره هفت‌ساله دارد. انتخاب دوره با بیشترین زمان در نظام حکومت جمهوری از نظر تحلیلگران سیاسی، نشانه‌ای از عدم ثبات سیاسی‌اجتماعی کشور است؛ اما در کنار این نظریه، تغییرات یکسان در قانون اساسی دو کشور با وحدت زبانی ترکیه و آذربایجان نشانه‌ای از کسب زمان بیشتر برای اجرایی‌کردن برنامه‌های بلندمدت است. اگر سطح برنامه‌ها را ازلحاظ زمانی طبقه‌بندی کنیم، در این دوره زمانی اجرایی‌شدن برنامه‌های مدت‌دار، میسر و نتایج آن مشخص خواهد شد. از طرفی نداشتن محدودیت دوره‌های انتخاباتی، نظام جمهوریت را با تردید مواجه می‌کند و راهی برای گریز از این نظام محسوب می‌شود. آنچه مهر تائید بر این ادعا می‌زند، تغییرات در قانون اساسی سال 2016 است که طی آن به اختیارات رئیس‌جمهور افزوده شد.
نظام سیاسی کشور آذربایجان به‌نحوی است که شکل حکومت شباهتی به جمهوری ندارد و می‌توان آن را دیکتاتوری خواند. اختیارات از آن رئیس‌جمهور است و تحت‌نظر هیچ مرجعی نیست. تعیین سیاست‌های داخلی و خارجی با شخص رئیس‌جمهور است و انتخابات ریاست‌جمهوری تأثیر بسزایی در روند روابط خارجی با دیگر کشورها، به‌خصوص همسایگان دارد.
احزاب و تأثیر آنان
تعدد احزاب در آذربایجان نمایان است؛ اما فعالیت آن‌چنانی نداشته و تحت‌تأثیر تدابیر امنیتی از طرف حکومت و حزب حاکم توان رشد ندارند. به‌طورکلی می‌توان گفت احزاب در آذربایجان به استثنای حزب حاکم، فعالیت فصلی داشته و در زمان انتخابات فعال می‌شوند. بیشتر رهبران احزاب، در دوره فعالیت سیاسی سابقه بازداشت یا برخورد از طرف حکومت را یدک می‌کشند و درنهایت می‌توان گفت بیش از 60 حزب در آذربایجان وجود دارد که حدود 40 حزب رسماً ثبت‌شده هستند. در یک تقسیم‌بندی می‌توان احزاب را به سه گروه کلی تقسیم کرد که عبارت‌اند از: احزاب حکومتی، احزاب غرب‌گرای مخالف و احزاب مستقل مخالف. حزب حاکم فعلی بر اساس منشور خود حزبی استوار بر پایه‌های ملی‌گرایی و سکولاریسم است.
ایجاد هویت ترکی و همگرایی ترکیه و آذربایجان
باوجوداینکه پیشینه تاریخی این کشور نشان می‌دهد حدود 200 سال از جدایی این سرزمین از سرزمین مادری خود، ایران می‌گذرد و آذری‌بودن ملت این کشور بر کسی پوشیده نیست، اما تحت‌تأثیر بنیان پان‌ترکیسم، تنها به استناد زبان مشترک، هویتی جدید و مشترک با دیگر کشورهای ترک‌زبان، به‌خصوص بانی پان‌ترکیسم یعنی ترکیه برای خود ایجاد می‌کند.
بنا به ادعاهای سیاستمداران و تحلیلگران سیاسی حکومتی، گفتمان سیاست خارجی این کشور بر پایه‌ عمل‌گرایی استوار بوده و ایدئولوژی نقشی در آن ندارد. روابط منطقه‌ای آن مشتمل بر سه بخش رابطه سه‌جانبه است که عبارت‌اند از: آذربایجان – ترکیه – گرجستان، آذربایجان – ترکیه – ترکمنستان، آذربایجان – ایران – روسیه.
ولی آنچه مهم است، ادعای این نوع تقسیم‌بندی نیست؛ بلکه حقیقت، گفتمان این روابط است که از اهمیت خاصی برخوردار بوده و نتیجه واقعی را نمایان می‌سازد. تأثیرپذیری از سیاست خارجی کشورهای غالب بر سیاست خارجی این کشور که عمدتاً خریدار منابع انرژی و فروشندگان تسلیحات نظامی بوده یا کشور همسایه‌ای که در رویای اتحاد ترک‌زبانان بوده و همسایگان دیگر را مانع می‌دانند، نقش عمده در تعیین این گفتمان دارند.
وقوع تحولات مشابه در کشور ترکیه، اتحاد دو کشور و وجود تفکرات پان‌ترکیسمی در این کشورها مشخصه‌های بارز همسویی در استراتژی‌های آتی دارد، استراتژی‌هایی که شاید در درازمدت تبدیل به سیاست مشترک شود. اقتصاد استوار بر منابع نفت و گاز و لزوم انتقال این منابع از طریق خاک همسایگان، تأثیر بسزایی در وابستگی دارد.
سیاست
نیاز کشورهای قدرتمند غربی به ذخایر نفتی و گازی این کشور، اهمیت ایجاد روابط اقتصادی و به‌نوبه خود تأثیرگذاری بر روابط سیاسی را هویدا می‌سازد؛ البته نباید فراموش کرد که در مسائل نظامی تکیه ‌بر توان نظامی این کشورها باعث شده است رویکرد غرب‌گرایانه شدت یابد و همواره متکی بر این قدرت‌ها بماند. خرید تسلیحات نظامی از رژیم صهیونیستی و ایالات‌متحده باعث شده تا سیاست‌های خارجی آن کشورها سایه بر سیاست این کشور انداخته و نهایتاً حکومت بر اساس مواضع آنان تصمیم‌گیری کند.
 نبود احزاب قدرتمند و کاندیدای مقتدر و نفوذ و قدرت حکومت فعلی در قوای کشور عوامل تأثیرگذاری هستند که مانع از ظهور کاندیدای رقیب توانمند می‌شود و ریسک علی اف را در انتخابات کاهش می‌دهد. اعلام انتخابات زودرس یک حرکت نمایشی برای قدرت‌نمایی ظاهری بیش نیست.
حتی باوجود بایکوت انتخابات زودرس از طرف احزاب اپوزیسیون، احتمال اعلام انتخاب مجدد الهام علی اف بسیار زیاد است و نتیجه آن تلاش برای ایجاد تحولات جدید در منطقه بر اساس مواضع دیگر کشورهای ترک‌زبان خواهد بود؛ اما آنچه مهم است این که سیاست خارجی کشورها تابعی از عوامل تأثیرگذار بسیار است و سیاست خارجی کشورهای منطقه و کشورهای جهان از عوامل تأثیرگذار محسوب می‌شوند.
 

بیانات رهبر معظم انقلاب اسلامی در دیدار دست‌اندرکاران کنگره شهدای استان سیستان‌وبلوچستان که در تاریخ شانزدهم بهمن ۹۶ برگزار شده بود،...

پیروزی اصلاح‌طلبان در انتخابات شورای شهر تهران به ریاست دوازده‌ساله قالیباف در شهرداری پایان داد؛ اما فصل بهتری را رقم نزد. محمدعلی نجفی برخلاف انتظار، موفقیت قابل‌توجهی حاصل نکرده و سبب شده شهرداری تهران همچنان آماج نقد باشد، انتقادهایی که بیش از همه از سوی همفکران اصلاح‌طلب آقای شهردار مطرح می‌شود. دلخوری‌ها از همان ابتدای کار و انتصاب‌ها در شهرداری شروع شد و با بروز بحران‌هایی همچون عدم‌واکنش سریع و به‌موقع در بحران برف تهران تشدید شد؛ اما مسئله فقط فلج‌شدن شهر بعد از بارش متوسط برف نبود و ادامه مشکلات درزمینه ترافیک و حمل‌ونقل نیز صدای شورای شهری‌ها را طی چند وقت اخیر درآورده است؛ همچنین اعضای شورای شهر تهران از حضور نجفی در جلسات هیئت دولت نیز ارزیابی مثبتی ندارند. افشاگری‌های نجفی علیه شهرداری قالیباف نیز چندان مورد استقبال شورای شهر قرار نگرفت و حتی شورایی‌ها تصمیم گرفتند خود را کنار کشیده و تماشاگر این افشاگری‌ها باشند این‌طور که به‌نظر می‌رسد مناقشه‌های بین شهرداری و شورای شهر تهران جدی است. از طرفی اصلاح‌طلبان می‌دانند که در پایان این دوره کاری نجفی، باید پاسخگوی عملکرد او باشند؛ به‌همین‌خاطر هیچ بعید نیست که تصمیم به تغییر شهردار بگیرند. تغییر یا عدم‌تغییر در شهرداری تهران یکی از مهم‌ترین چالش‌های جریان اصلاحات است و طیف‌های مختلف این جریان سیاسی را درگیر می‌کند و بیش از همه کارگزارانی‌ها. نجفی از کارگزاران جداشده اما هنوز هم با این حزب شناخته می‌شود، حزبی که قطعاً از عملکرد او در شهرداری راضی نیستند. کارگزارانی‌های فن‌سالار که به عمل‌گرایی و داشتن مدیران کارامد شهره هستند، توقع یک شهرداری در حد و اندازه شهرداری کرباسچی را داشتند و نجفی از پس ترسیم جلوه تکنوکرات آنان برنیامد. این طیف اکنون بر سر دوراهی واگذارکردن کرسی شهرداری و کارنامه بد نجفی قرار گرفته‌اند. محسن هاشمی یکی از چهره‌های اثرگذار بر سرنوشت شهرداری است. او علاوه بر اینکه رئیس شورای شهر است، کارنامه خوبی هم در مدیریت مترو تهران دارد و قبل از انتخاب نجفی نیز یکی از گزینه‌های احتمالی برای تصدی پست شهرداری بود. این‌طور که شنیده می‌شود رایزنی‌هایی با او در این زمینه صورت گرفته است؛ چه آنکه محسن هاشمی یکی از عناصر تعیین‌کننده در این مسئله است. نقش اصلاح‌طلبان ریشه‌دار را نیز در این موضوع نباید دست‌کم گرفت. آنان در دوقطبی ‌باران- کارگزاران برای انتخاب شهردار عقب‌نشینی کرده بودند و نمره بد نجفی فرصت خوبی برای تصاحب این کرسی در اختیارشان قرار داده است. درست است که این گروه قبلاً در مقابل کارگزاران پاپس‌کشیده و اجازه داده بودند که محسن هاشمی بر نامزدهایشان یعنی مهرعلیزاده و ابتکار ترجیح داده شود، اما بازهم نقش تعیین‌کننده‌ای دارند و باید دید که کی و به نفع چه کسی سکوت خود را می‌شکنند. شورای شهر و مجمع نمایندگان تهران اصلاح‌طلب‌اند؛ اما ازآنجایی‌که گفتمان اصلاح‌طلبی بدون نقد معنا ندارد، چشم به روی ضعف‌های شهردار اصلاح‌طلب نبسته‌اند. هر یک از این دو نهاد در آینده شهرداری و شهردار فعلی نقش خواهند داشت. انتقادهای عارف در جریان روزهای برفی موضع طیف نزدیک به او را نشان داد. شورای شهری‌ها هم که مدام در حال انتقاد هستند؛ بااین‌حال روی مخالفت کامل شورا با نجفی چندان نباید حساب کرد؛ زیرا طیف حاضر در شورا نظر واحدی ندارند و ادامه یا عدم ادامه کار نجفی بیشتر متأثر از جریان‌های خارج از شوراست؛ همان‌طور که انتخاب او تحت‌تأثیر رایزنی‌های بیرون از شورا بود. در این میان از نقش اعتدالی‌های نزدیک به روحانی نیز نباید غافل شد. این طیف از رسیدن کرسی شهرداری به اصلاح‌طلبان ریشه‌دار چندان خوشحال نمی‌شود. تقابل این دو طیف درباره شهردار تهران نوعی بازی مقدماتی برای تقابل آنان در انتخابات 1400 است.