هنوز یک سال هم نمیگذرد که ماجرای طرح شفافیت آرا در صحن علنی مجلس مطرح شد؛ موضوعی که مجلس دهمیها در مهرماه ۹۸ آن را برای نهادهای تقنینی از مجلس شورای اسلامی تا شورای نگهبان،مجمع تشخیص مصلحت نظام و شورای عالی انقلاب فرهنگی ملزم دانستند و دو فوریت «شفافیت نظام تقنینی» را تصویب کردند. هرچند بررسی جزئیات آن هیچگاه در مجلس مطرح نشد.
اما هنوز یک ماه از آغاز مجلس یازدهم نگذشته که نمایندگان جدید مجلس پیگیر به جریان انداختن مجدد طرح شفافیت آرا در ابتدای کار پارلمانِ یازدهم هستند. البته آنچه در مجلس یازدهم در جریان است آن طرحی که مهرماه فوریتش تصویب شد نیست؛بلکه طرحی است که برای نخستینبار آن هم از سوی اصولگرایان مجلس در شهریور۹۸ با قید دو فوریت به صحن آمد و نمایندگان با آن مخالفت کردند؛ همان طرحی که شفافیت آرا را تنها متوجه نمایندگان مجلس میدانست و دیگر نهادهای تقنینی،از این الزام مبرا بودند.
«عبدالرضامصری» نماینده مجلس یازدهم که در مجلس گذشته هم حضور داشته ضمن اینکه موافق تصویب این طرح بوده، معتقد است آرای نمایندگان درباره مسائل کلان کشور همچون رأی اعتماد به وزرا، استیضاحها، تصمیمگیری در مسائل اقتصادی همچون یارانه باید علنی باشد. البته او تاکید میکند این شفافیت باید در سایر نهادهای کشور همچون دولت هم وجود داشته باشد و فقط مختص مجلس نیست.
با این حال معاون قوانین مجلس دهم مخالف این موضوع است. بهگفته «میرمحمدصادقی» شفافیت آرا به حریت نمایندگان ضربه میزند و ازسویی در آییننامه داخلی مجلس هم این موضوع پیشینی شده که بعضی رأیگیریها باید مخفی انجام شود.
برای مردم توفیری ندارد که کدام نماینده مخالف یا موافق فلان ماده از فلان طرح است
مصری به خبرآنلاین گفت: به نظر من در مسائلی که ضرورت دارد باید آرای نمایندگان مجلس علنی و شفاف باشد. مسائلی چون رأی اعتماد به وزرا،نظرشان درباره استیضاح و تحقیق و تفحص و حضور و غیاب در جلسات مجلس اهمیت دارد و شفافیت در این موضوعات پسندیده است.
وی با بیان اینکه ضرورتی ندارد رأی نمایندگان در جریان بررسی همه طرحها و لوایح شفاف باشد،تصریح کرد: اعلام نظر نمایندگان مجلس درباره هر یک از مواد قانونی ضروری نیست چراکه برای مردم هم قابل اهمیت و اثربخش نیست.
این نماینده اصولگرای مجلس یازدهم خاطر نشان کرد: برای مردم توفیری ندارد که کدام نماینده مخالف یا موافق فلان ماده از فلان طرح است اما در بحثهای عمومی چون مباحث سیاسی و اقتصادی این شفافیت خوب است.
شفافیت در همه نهادهای کشور میتواند مفید باشد
مصری تاکید کرد: البته نکته قابل توجه این است که شفافیت در همه نهادهای کشور میتواند مفید باشد. چرا مردم از جزئیات رأی و نظر اعضای هیئت دولت درباره مصوبات آن چیزی ندانند؟ یا در دیگر نهادهای سیاسی؟وی افزود: دولت هم هر هفته جلسه دارد و ۱۰ تا ۱۵ مصوبه از آن بیرون میآید اما عدهای فقط به دنبال شفافیت در مجلس هستند درحالیکه شفافیت آرا باعثمیشود مردم بهخصوص قشرضعیف جامعه نظر مسئولان خود را متوجه شوند که چه نظری برای آنها داده میشود.
شفافیت آرا به حریت نمایندگان ضربه می زند
«حسین میرمحمدصادقی» گفت: نهادهای مختلفی در جمهوری اسلامی هستند که مذاکرات، جلسات و رأیگیریهای گوناگونی در آنها انجام میشود که هیچ کدام به شفافیت جلسات و آرای نمایندگان در مجلس نیست.
وی ادامه داد: کلیه مذاکرات و رأیگیریها در مجلس به طور مستقیم از رادیو و بعضاً تلویزیون پخش میشود؛در عین حال خبرنگاران در همه جلسات حضور دارند و حتی مسائلی که در حاشیه جلسات رخ میدهد را هم منعکس میکنند؛درحالیکه در بعضی نهادهای کشور-که اتفاقاً تصمیمات مهمی هم برای مردم و کشور میگیرند-نهایتاً ابتدای جلسه خبرنگاران چند عکس و فیلم میگیرند و بعد باید جلسه را ترک کنند.
معاون قوانین مجلس دهم اظهار کرد: معتقدم که باید در این زمینه در رابطه با نهادهای مختلف هماهنگی و شباهتی وجود داشته باشد. نمیشود از چگونگی تصمیمگیری مهم برخی نهادهای کشور هیچ انعکاسی نباشد اما رأی نمایندگان مجلس در جزئیترین مسائل تا این اندازه مورد توجه قرار گیرد.
مخفی بودن رأی نمایندگان باعث میشود در محذوریت قرار نگیرند
میرمحمدصادقی خاطرنشان کرد: از سویی چه در نهادهای حاکمیتی و چه در هیئتهای ممیزی دانشگاهها موضوع «رأی مخفی» پیشبینی شده است که در برخی مسائل رأیگیری،مخفی باشد تا مبادا کسی که میخواهد رأی دهد در محذوریت قرار گیرد. این موضوع بسیار مهم و مورد توجه است.
در آییننامه داخلی مجلس هم این موضوع پیشبینی شده که بعضی رأیگیریها باید مخفی و در ورقه انجام شود معاون قوانین مجلس دهم تصریح کرد: اگر قرار باشد همه آرا در همه شرایط علنی باشد اولاً نیازمند اصلاح قانون آیین نامه داخلی مجلس است در ثانی ممکن است آثار مثبتی هم داشته باشد اما آثار سو آن بیشتر است چون به حریت نمایندگان ضربه می زند.