تهران و طالبان، دو دیدگاه متفاوت در همکاریف
تعداد بازدید : 0
ایران با افغانستان جدید کنار میآید
عامل عقیدتی نقشی محوری و اساسی در ترسیم سیاستها و تصمیم گیریها در ایران و افغانستانِ تحت سیطره طالبان ایفا میکند چرا که بر هر دو کشور ایدئولوژی دینی حاکم است هرچند این ایدئولوژی در ایران برگرفته از تشیع اثنی عشری و نزد طالبان برگرفته از اسلام سنی حنفی است. در اینجا این سئوال مطرح میشود که این بُعد عقیدتی، چه تاثیری بر روابط دو طرف خواهد گذاشت؟
-
احتمال میرود روابط دو کشور با ثبات نخواهد بود
با در نظر گرفتن تجربه حکومت طالبان بر افغانستان در سالهای 1996 تا 2001، شواهد نشان میدهد روابط دو کشور با ثبات نخواهد بود. در آن زمان حوادثی روی داد که موجب تیره شدن روابط دوکشور شد چرا که ایران از ائتلاف شمال در جنگ با طالبان حمایت کرد و طالبان نیز به کنسولگری ایران در مزار شریف حمله کرد که نزدیک بود به جنگ بین دو کشور منجر شود.
-
طالبان خواستار روابط حسن همجواری است
دکتر احمد موفق زیدان فعال رسانهای سوری و کارشناس امور افغانستان درباره آینده روابط افغانستان و ایران پس از به قدرت رسیدن طالبان معتقد است: طالبان در شرایط کنونی خواستار روابط حسن همجواری است و برخلاف تهران، جاه طلبیهای فرامرزی ندارد. اما ایران نمیتواند با حکومتی کنار بیاید که قابلیت تبدیل شدن به حکومتی مخالف تهران را در آینده دارد.
به عقیده احمد زیدان، دغدغه طالبان در شرایط کنونی، تثبیت حکومت خود بر افغانستان است ولی ایران معتقد است با کنار گذاشته شدن متحدانش در ائتلاف شمال از حکومت افغانستان، از بازی افغانستان بیرون انداخته شده است. شاید دیدارهای احمد مسعود در تهران و هم پیمان شدن تهران با هند و روسیه و کشورهای آسیای میانه و درخواست برای تشکیل دولت تکثرگرا در افغانستان به این معنا باشد که تهران با حکومت طالبان تعامل نخواهد کرد و ممکن است به حمایت از ائتلاف شمال رو آورد. در این صورت طالبان هم ممکن است از گروههای مخالف بلوچ و سنی مذهب در ایران حمایت و گروههای مسلح جهادی را تحریک کند.
-
تهران چارهای جز پذیرفتن واقعیت ندارد
اما عمران الأفغانی، پژوهشگر امور افغانستان معتقد است به رغم تنشهای قبلی بین حکومت طالبان و ایران، اکنون با سیطره مجدد طالبان بر کابل، تهران میداند که چارهای جز پذیرفتن واقعیت ندارد و باید با حکومت جدید تعامل کند. طالبان نیز بر اساس منافعش عمل خواهد کرد و درصدد برقراری روابط خوب با همسایگان است به ویژه که با موانعی در داخل و خارج از افغانستان مواجه است. به این ترتیب میتوان انتظار داشت دو طرف به رغم اختلافات عقیدتی عمیق، روابط خوبی با یکدیگر برقرار کنند.
-
بعید است که ایران یا طالبان از اصول عقیدتی خود کوتاه بیایند
ماهر فرغلی، نویسنده مصری و کارشناس جنبشهای اسلام سیاسی نیز معتقد است اختلافات عقیدتی بین ایران و گروه طالبان ریشه در اختلافات عمیق تاریخی بین شیعه و سنی دارد. بعید است که ایران یا طالبان از اصول عقیدتی خود کوتاه بیایند ولی احتمال همکاری کردن آنها در امور سیاسی از جمله در پروندههایی که به روابط این دو با آمریکا و کشورهای منطقه مربوط میشود، وجود دارد. ایران کشوری مهم و تاثیرگذار در منطقه است و به نفع افغانستان است که روابطی خوب با آن داشته باشد و با تهران وارد اختلافات و برخوردهای سیاسی نشود.
منبع: دیپلماسی ایرانی