استیضاح وزرا در تیررس انتقاد
نویسنده : مریم عمادی
علی ربیعی، وزیر کار و عباس آخوندی، وزیر راه روز سهشنبه در حالی به صحن علنی مجلس احضار شدند که رئیسجمهور به جای دفاع از آنان خود را به اجلاس اختتامیه خبرگان رهبری رساند. غیبت روحانی در جلسه استیضاح وزرایش که در دولت قبل نیز چندباری تکرار شده بود موردتوجه رسانهها قرار گرفت و گمانهزنیهایی بههمراه داشت. بهعنوان نمونه شنیده شد که روحانی از عملکرد برخی از وزرا راضی نیست و ترجیح میدهد کابینه را ترک کنند. برخی نیز گفتند که روحانی قصد دارد وزیر خود را کنار گذاشته تا راه را برای تفکیک وزارتخانهها باز کند. بعضی دیگر این سناریوها را بعید میدانند و گمان میکنند که این رویکرد رئیسجمهور بیشتر نشانه پذیرش شکست در مقابل مجلس است.
باید توجه داشت که روسایجمهور باید قبل و در روز استیضاح از وزرای خود دفاع و نباید پشت آنان را خالی کنند. بالاخره وزرا انتخاب رئیسجمهور هستند و تنهاگذاشتن آنان در زمان استیضاح نوعی خالیکردن پشت آنان و نشانه بیتوجهی رئیسجمهور به انتخاب خود است. این رویکرد به مدیریت کشور ضربه میزند؛ البته ممکن است رئیسجمهور به این جمعبندی رسیده باشد که حضور در جلسه فایدهای ندارد. ممکن است ارزیابیشان این بوده باشد که مجلس تصمیم خود را گرفته و به حرفها و استدلالها گوش نمیکند. مسئله موردتوجه دیگر که در جلسه دیده شد این بود که متأسفانه استیضاح در مملکت ما رنگ اصلی و ماهیت خود را از دست داده است. استیضاح باید ابزاری برای وادارکردن روسای وقت به حرکت در مسیر تحول اقتصادی، فنی و اجرایی و مبتنی بر مطالعات و ارزیابی عملکرد وزرا باشد.
نمایندگان باید بر مبنای اینکه وزیر از شاخصهای مربوطه عقب افتاده یا پیش افتاده، قضاوت کنند؛ اما شاهدیم که استیضاح بهعنوان یک اصل دموکراتیک برای وادارکردن وزیر به پاسخگویی به مردم و نمایندگان مردم کاربرد خود را از دست داده و رنگوبوی سیاسی به خود گرفته است. استیضاحها غیر از سیاسیشدن به مسائل و کشمکشهای محلی نیز آلوده شده است. نماینده مجلس باید نیمنگاهی به مسائل محلی، یک نگاه به مسائل بخشی و صد نگاه به مسائل ملی و منافع ملی داشته باشد؛ اما متأسفانه اکنون نیمنگاه به منافع ملی و صد نگاه به مسائل محلی دارد.
به این ترتیب و با اعمال فشار بر وزرا از طریق استیضاح، سؤال و تحقیق و تفحص مملکت را به جایی کشاندند که امروز میلیاردها تومان پروژه ناتمام روی زمین مانده است و این یعنی چندین سال دستوپازدن و بیسامانی. از طرف دیگر باید توجه داشت که استیضاح باید اصولی، علمی و عقلایی باشد؛ درحالیکه فقط شش ماه از اعتبارنامه وزرا نگذشته و این زمان برای ارزیابی عملکرد آنان کافی نیست. به نظر میرسد نمایندگان در پاسخگویی به مشکلات طاقتفرسای مردم کم آوردهاند و میخواهند بگویند ما اهل نظارت و برخورد هستیم. این درحالیاست که نظارت مجلس تعطیل است و گوش نماینده به نظارت بدهکار نیست. ازقضا یکی از عوامل مؤثر بر فساد در جامعه نیز همین است.