سومین وزیر زیر تیغ استیضاح
نویسنده : زهرا کریمی
وزیر آموزشوپرورش تنها چندروز مانده به بازگشایی مدارس و شروع سال تحصیلی باید برای ماندن در کرسی وزارت آموزشوپرورش نمایندگان را قانع کند، مسئلهای که چالش جدید این وزارتخانه است. طرح استیضاح وزیر آموزشوپرورش نهم مردادماه با ۲۸ امضا تقدیم هیئترئیسه شده بود. سؤالها از وزیر آموزشوپرورش شانزده بند بود؛ اما میرحمایت میرزاده، سخنگوی کمیسیون آموزش و تحقیقات مجلس خبر داد که این شانزده بند به سیزده بند کاهش پیدا کرده است. این محورها عبارتاند از:1. عدماجرای سند تحول بنیادین آموزشوپرورش؛ 2. عدماجرای نظام رتبهبندی معلمان؛ 3. عدمدقت در کتب درسی؛ 4. عدمپرداخت مطالبات فرهنگیان و بیتوجهی به مشکلات رفاهی آنان؛ 5. توجه به معلمین حقالتدریس و کارشکنی در مسیر قانونیکردن بهکارگیری آنان؛ 6. عدموجود ضابطه در انتخاب مدیران و عدول از قانون؛ 7. کاهش اعتبارهای آموزشوپرورش بهدلیل عدمپیگیری و سوءمدیریت در تأثیرگذاری در دولت؛ 8. کاهش شدید اعتبارهای سازمان نوسازی مدارس؛ 9. تضعیف دانشگاه فرهنگیان؛10.عدمتوجه و عدمتوان برنامه ارائهشده به مجلس؛ 11. جعل تاریخ در کتابهای درسی؛ 12. ورود زودهنگام و خلاف قانون دانشگاه فرهنگیان به تبلیغات انتخابات مجلس یازدهم و سوءاستفاده از جایگاه؛ 13. عدمپذیرش مسئولیت و عذرخواهی بابت اتفاق شوم منطقه غرب تهران؛ 14. عدمپایبندی به برنامه ارائهشده در زمان اخذ رأی؛ 15. فساد اخلاقی در مدارس بهعلت سوءمدیریت؛ 16. بیتوجهی به زبانهای مادری و ایجاد زمینه اختلاف در کشور بهجای وفاق ملی و تأکید بر زبان روسی.
نهایتاً پاسخهای بطحایی در جلسه کمیسیون نتوانست متقاضیان استیضاح را قانع کند. هفتم شهریورماه استیضاح وزیر آموزشوپرورش در جلسه علنی مجلس اعلام وصول شد. مطابق ماده ۲۲۵ قانون آئیننامه داخلی مجلس شورای اسلامی، وزیر آموزشوپرورش ده روز برای حضور در صحن مجلس و پاسخگویی به سؤالات استیضاحکنندگان فرصت دارد و بر این اساس مقرر شد وزیر روز سهشنبه، سیزدهم شهریور برای ارائه توضیحات در مجلس حاضر شود. باید گفت سیدمحمد بطحایی با آغاز به کار دولت دوم حسن روحانی و در جریان معرفی کابینه در مرداد سال ۹۶ با ۲۳۸ رأی موافق، ۳۸ رأی مخالف و سیزده رأی ممتنع از مجموع ۲۸۸ رأی مأخوذه به عنوان وزیر آموزشوپرورش دولت دوازدهم انتخاب شد. او پیش از این و درپی استعفای علیاصغر فانی از وزارت آموزشوپرورش در دولت یازدهم نیز از سوی حسن روحانی به مدت دو هفته تا رأی اعتماد مجلس فخرالدین احمدی دانش آشتیانی بهعنوان سرپرست این وزارتخانه منصوب شده بود. مصوبه تأثیر قطعی معدل در کنکور سراسری ۹۸ و بحث حذف آزمون مدارس استعدادهای درخشان ازجمله تصمیمهای پرحاشیه این وزیر آموزشوپرورش بوده است. اکنون مجلس برای ششمین بار در طول فعالیت یکساله دولت دوازدهم میخواهد وزیری را استیضاح کند. پیش از اینکه قرعه به نام بطحایی بیفتد، وزرای راه، کار (دو بار)، کشاورزی و اقتصاد هم از زیر تیغ استیضاح گذشتهاند و نتیجه آن موجب شده علی ربیعی و مسعود کرباسیان در فاصله کمتر از بیست روز با کابینه دوازدهم خداحافظی کنند؛ البته ایرادی که بسیاری به استیضاح وزیر آموزشوپرورش گرفتهاند این است که آیا اکنون و همزمان با شروع سال تحصیلی زمان مناسبی برای استیضاح بطحایی است؟ نمایندگان مجلس در این باره معتقدند در قانون ذکرنشده که زمان استیضاح وزرا زمان خاصی دارد و مثلاً نباید وزیر اقتصاد را در اسفند که فصل بودجه بندی است یا وزیر کشاورزی را زمان برداشت محصول استیضاح کرد! قانون میگوید هر وقت نمایندگان تشخیص دادند از وزیری باید سؤال شود از او سؤال کنند و هرزمان قانع نشدند او را به صحن بیاورند. در ارتباط با مسئله فوق باید گفت که آموزشوپرورش در انتخابات مهم است؛ چراکه آموزشوپرورش بهدلیل ساختار گسترده و امکانات، به ویژه در شهرهای کوچک، همواره مورد توجه نامزدهای انتخاباتی است و حالا در فاصله یک سال مانده به کمپین انتخابات، نمایندههای فعلی تلاش میکنند با افزایش فشار بر بطحایی بتوانند از این امکانات و ساختار بهرهمند شوند؛ همچنین شرایط فعلی برای استیضاح شرایط نامناسبی است. وزیر آموزشوپرورش برای شروع آغاز سال تحصیلی با چالشهای بسیاری روبهروست که مهمترین آنها کمبود معلم و اعتبار و همچنین استقرار کامل نظام جدید آموزشی است. وزارتخانه آموزشوپرورش در این ماههای اخیر بیشتر تلاش خود را معطوف حلوفصل این سه موضوع کرده است و حالا در روزهایی که مانورهای آزمایشی برای بازگشایی بدون مشکل مدارس در حال برگزاری است، وزیر آموزشوپرورش باید به دنبال توضیحاتی برای قانعکردن نمایندگان مجلس باشد؛ همچنین هرچند کارنامه یکساله سیدمحمد بطحایی در وزارت آموزشوپرورش خالی از اشکال نبوده است و بسیاری از کارشناسان بارها به آن اشاره کردهاند و برخی از این موارد در شانزده بند اولیه نمایندگانی که طرح استیضاح را مطرح کردند، وجود دارد؛ اما این بار اولی نیست که بطحایی قرار است مجلسیان را در ارتباط با سوالهایشان قانع کند. دوم خرداد ۹۷ نیز نمایندگان حداقل درباره دو سؤال از شانزده سؤال اولیه که برای استیضاح او مطرح شد، قانع شده بودند. از سوی دیگر تا به حال گرچه وزرای آموزشوپرورش متعددی در مجلس استیضاح شدهاند اما هیچ کدام از استیضاحهای وزرای آموزشوپرورش رأی نیاورده است. مرتضی حاجی، وزیر اسبق آموزشوپرورش که او نیز در شهریورماه ۸۲ استیضاح شد، نزدیکترین شرایط را به محمد بطحایی دارد. مسئله مهم دیگر این است که فعلاً مطالبات مردم از مجلس، مطالبات اقتصادی است و وقتی آنان ببینند این استیضاح نسبت به وزرای اقتصادی اولویت پیدا کرده است به مجلس و مسئولان نگاه منفی پیدا میکنند. درنهایت باید درنظرداشت که بطحایی با رأی بالای ۲۳۸ موافق به وزارت آموزشوپرورش رسید و همه اینها میتواند کمی برای وزارتخانه آموزشوپرورش حاشیه امن ایجاد کند که با دغدغه کمتری به کارهای مربوط به شروع سال تحصیلی جدید مشغول باشند؛ هرچند روز سهشنبه این نمایندگان هستند که مشخص میکنند ادامه کار وزارتخانه آموزشوپرورش چه سرنوشتی داشته باشد. آیا سومین وزیر دولت دوازدهم هم برکنار میشود و مدارس در ابتدای سال تحصیلی بیوزیر میشوند یا بطحایی میتواند مجدد از مجلس رأی اعتماد بگیرد؟