«کلاس چی برم؟ کتاب چی بخونم؟ کجا ثبتنام کنم؟» اینها پرسشهای داوطلبهایی است که دغدغه کنکور دارند و بازار تبلیغات مؤسسات و اساتید کنکور را داغ کردهاند؛ چنانکه برخی از آنها با شگردهای عجیب و غریب جلب مشتری کرده و بدون نتیجه قبولی تنها پولهای زیادی را پارو میکنند. حال باید دید آیا اساتید و آموزشگاههای کنکور درصورت عدمقبولی، پاسخگوی پرسشهایی از قبیل «چرا قبول نشدم؟»، «باید یقه کی رو بچسبم؟» و «چه جوری پولم رو پس بگیرم؟» هستند یا شانه خالی کرده، بهدنبال طعمه جدید میگردند. با وجود این، داوطلبان کنکور درصد هستند به هر نحوی شاخ غول کنکور را بشکنند و پشت آن نمانند و در این مسیر پرتلاطم، چارهای نمیبینند جز اینکه به مؤسسات و اساتید کنکور دخیل ببندند!
تدریس خصوصی در ایران اتفاق جدیدی نیست؛ چون تا آنجا که تاریخ یاری میکند، تا قبل از تأسیس مدارس نوین در کشور (پیش از عهد مشروطیت) که راه تحصیل دختران را هموارکرد، بهجز آن عده از دختران که به جبر فرهنگی محکوم به بیسوادی بودند، معدود خانوادههای دوستدار دانایی و فضیلت برای فرزندان دختر خود «معلم سرخانه» استخدام میکردند تا اگر راه مدرسه بسته است، راه کسب دانش بسته نماند. امروز تدریس خصوصی یا بر درسهای مدرسه و دروس دانشگاهی تمرکز دارد، یا بر انواع هنرها. تدریس خصوصی انواع زبانهای خارجی هم مرسوم بوده و حتی تا زبان کرهای و دانمارکی هم پیش رفته است. ولی با این حال فعالیت اصلی معلمان خصوصی هنوز تدریس به دانشآموزان است؛ چون وجود بیش از 5 / 12 میلیون دانشآموز در کشور که چند میلیون از آنها در درسهای مختلف مشکل دارند، بازار همیشه داغی است که میشود در آن فعالیت کرد. قیمتهای تدریس خصوصی هم بهنسبت بالاست؛ البته اگر منظور تدریس درسهای مدرسه باشد، نه تدریس خصوصی انواع هنرها مثل موسیقی (چون اینها بازار ویژهای دارند و معمولاً قیمتهای بالایی برایشان تعیین میشود). علیعبدالعالی، استاد دانشگاه به آسیبها و حواشی کلاسهای آمادگی کنکور اشاره کرد و گفت: وضعیت آموزشی ۴۰ نفر اول کنکور در پنج رشته، نشان میدهد از این تعداد ۱۹ نفر تهرانی هستند؛ ۶۷ درصد کل آنها در مدارس غیردولتی و مدارس خاص دولتی چون نمونهدولتی درس خواندهاند و ۳۳ درصد مابقی سمپادیاند. وی افزود: البته مدارس سمپاد، کنکور دارند و کسانی که وارد سمپاد شدهاند در پایه ششم دبستان در کنکور عذابآوری شرکت کردهاند. در واقع عمده نفرات برتر متعلق به مدارس خاص بودند. همچنین ۸۵ درصد کل قبولیهای کنکور کشور مربوط به شش استان هستند. این استاد دانشگاه، با بیان اینکه بیانصافی است که بگوییم مدارس غیردولتی کلاً خوب یا بد هستند، گفت: معاون وزیر اعلام کرد که مدارس غیردولتی ۴۰ هزارمیلیارد تومان در سال صرفهجویی بودجهای برای دولت دارند. شاید کمتر از 5درصد مدارس سوپرلاکچری باشند؛ چرا با این مدارس برخورد نمیکنند؟ پیشنهاد میکنم لیستی تهیه شود که مسئولان اسم فرزندان و مدرسه محل تحصیل خود را وارد آن کنند. حدس میزنم بالغ بر ۸۰ درصدشان در مدارس لاکچری تحصیل کنند. عبدالعالی، به آسیبها و حواشی کلاسهای آمادگی کنکور اشاره کرد و گفت: شاید شنیده باشید که عدهای از معلمان خصوصی با آمبولانس در سطح شهر رفت و آمد میکنند! این معلمهای کنکور به آمبولانس خصوصی پول میدهند تا آنها را از خط ویژه از کلاس اول به کلاس بعدی برسانند که البته این پول در مقابل شهریههای هنگفتی که میگیرند، چیزی نیست! اما آیا دانشآموزان معمولی توان استفاده از چنین معلمانی را دارند؟ وی افزود: دهک اول فقیرترین و دهک دهم پولدارترین افراد هستند . اخیراً در آماری اعلام شد که بیشترین تفاوت میان آنها، هزینه تحصیل ۶۰.۵ برابری است. یعنی کشور چه بخواهد، چه نخواهد دارد طبقهای میسازد که در آن ابرثروتمندانی زندگی میکنند که دسترسی بیشتری به فرصتها دارند و آینده از آنِ برج عاجنشینان ثروتمندی است که دارند بهترینها را کسب میکنند که با عدالت آموزشی تضاد فوقالعادهای دارد. این استاد دانشگاه، چند راهکار نیز ارائه داد و گفت: باید نگاه روسایجمهور به آموزش شفاف باشد. دوم اینکه باید تنوع مدارس کاهش یابد. راهحل دیگر این است که رسانهها بهترین محصولات آموزشی را رایگان در اختیار مردم قرار دهند. شهرداریها هم میتوانند اتوبوسهایی راه بیندازند که داخل آن آزمایشگاه سیار باشد که به مناطق محروم بروند.
ارتباط میان عدالت آموزشی و وضعیت آموزشی نفرات برتر
به گزارش ایسنا، عبدالرسول عمادی، درباره ارتباط میان عدالت آموزشی و وضعیت آموزشی نفرات برتر کنکور اظهار کرد: وضعیت نفرات برتر کنکور را شاخص مهمی در تحلیل عدالت آموزشی نمیدانم؛ کلیت قبول شدگان را باید مدنظر قرار دهیم. اما بعضاً نفرات اول تا دهم را پررنگ میکنند و آن را مبنای تحلیل قرار میدهند؛ در حالی که ما نمیتوانیم نظام آموزشی را بر مبنای ۵۰ نفر اول کنکور بسنجیم. وی افزود: بسیاری از دانشآموزان ما وقتی به قصد کنکور درس میخوانند، قصدشان رقابت نیست؛ بلکه قبول شدن در دانشگاه خوب است و اینطور نیست که همه به آب و آتش بزنند که نفر اول تا پنجم بشوند. رئیس سابق مرکز سنجش آموزش وزارت آموزش و پرورش، با اشاره به حاکمیتی بودن آموزش و رایگان بودن تحصیل طبق قانون اساسی جمهوری اسلامی، گفت: در دهه ۶۰ با نرخ رشد بالای جمعیت مواجه شدیم که در دهه ۷۰به سن مدرسه رسیدند. آن زمان به علت جنگ تحمیلی بسیاری زیرساختهای ما آسیب دیده بود و بچهها ناچار بودند در مدارس چند شیفته درس بخوانند. به همین علت مشارکت مردم برای کمک به آموزش طلبیده شد. بنابراین یکسوی ماجرا مدرسهسازی و دیگری مدرسهداری بود. عمادی ادامه داد: خیرین مدرسهساز وارد امر ساخت و ساز شدند و مدارس غیرانتفاعی هم به کمک آمدند تا در ارتقابخشی به کمیت و کیفیت آموزش به دولت کمک کنند. قانون تأسیس مدارس غیردولتی و همراهی خیرین مدرسهساز، فرصتهایی برای تحقق عدالت آموزشی در ایران بودند. وی گفت: کنکور رقابت سالمی از جهت اجراست و نتایج آن نمایانگر توانایی داوطلبان است؛ اما نه توانایی پرورشی، تربیتی، بالندگی شخصیتی، فهم محتویات و مفاهیم عمیق آموزشی بلکه مهارت تستزنی. کنکور فعلاً جایگزینی ندارد و راههای دیگری هم برای گزینش بهترینها وجود ندارد. هرجا داوطلب زیاد شد، بایدمبنایی برای گزینش قرار داد و گریزی از این مسئله نیست.