روز گذشته خبری در فضایمجازی و حقیقی ایران ترند شد. خبری که قبل از همه سایت خبری «عصر ایران» منتشر کرد و گمانههای سیاسی و اقتصادی باریدن گرفت. از اینها گذشته تا چند ساعت به گیجی بازارها دامن زد و ترسوها را وادار به فروختن و طماعها را وادار به خرید کرد. اما از یاد نبریم که این گمانه بیش از هر نکته دیگری، یک خبر «زرد سیاسی» است و غیرقابل اعتنا و اعتماد. «صابرگلعنبری» کارشناس روابط بینالملل، طی تحلیلی در «دیپلماسیایرانی» نوشت: روزنامه کویتی «الجریده» روز گذشته در گزارشی از مذاکرات محرمانه ایران و آمریکا در عمان خبر داده و گفته است که نمایندگان ترامپ هفته گذشته با یکی از بزرگان جریان اصولگرای ایران در کشور عمان گفتوگو کردهاند. الجریده این گزارش را به نقل از یکی از بزرگان جریان اصولگرا کار کرده و از وی نقل قول میکند که نمایندگان ترامپ در این نشست پیشنهادی برای توافق درباره چارچوب همکاری تا رسیدن به توافق مشترک میان دولت بعدی آمریکا و رئیسجمهور بعدی ایران ارائه کردهاند.
نکاتی درباره این گزارش
سیاست، دنیای ممکنات است نه ناممکنات؛ ازاینرو چیزی به نام محالات وجود ندارد و آنچه امروز غیرممکن است، فردا میتواند ممکن شود. به همین خاطر، اگر سخنی از مذاکرات محرمانه میان آمریکا و ایران گفته شود، نباید آن را چیز عجیب و غریبی پنداشت؛ بهویژه که در گذشته نزدیک چند بار تابوی این مذاکرات شکسته شده است. اما این گزارش متضمن نکاتی است که با خلقوخوی ترامپ سازگار است؛ نخست اعلام آمادگی وی برای سفر به ایران و دیگری هم مذاکره با طرف قوی معادله قدرت در داخل ایران. در تأیید این گزارش میتوان شواهد و قراینی هم بیان کرد؛ازجمله بالارفتن قابلتوجه فروش نفت ایران به شکل بیسابقهای ظرف یک سالونیم گذشته و خوشبینی دو هفته پیش ترامپ برای رسیدن به «توافقی بزرگ» با تهران طی یک هفته پس از پیروزیاش در انتخابات. اما با وجود نکات پیشگفته، در صحت خبر الجریده تردید جدی وجود دارد.
چرا تردید؟!
نخست: «الجریده» کویت به روزنامهای زرد شهره است و معمولاً هر از چند گاهی در مسائل مختلف منطقهای و جهانی گزارشهایی از این دست کار میکند که اگر نگوییم کل آنها، بیشترشان نادرست از آب در میآیند.
دوم: همه میدانند که آمریکا در شرایط انتخاباتی است و اخباری از این دست بر فضای انتخاباتی آن تاثیرگذار است و ترامپ هم در این فضا به دنبال بهرهبرداری از هر مسئلهای ولو ناچیز است. حال با این اوصاف، خبری به این مهمی را چرا باید یک روزنامه نه چندان معتبر منطقهای، آن هم به نقل از یک مقام ایرانی کار کند؟ اگر چنین چیزی به این شکل صحت داشت که خود ترامپ اگر هم قصد نداشت مستقیماً گریزی به آن بزند، لااقل زودتر این موضوع را به شکلی و از طریق یک رسانه تاثیرگذار چون «رویترز» درز میداد و حسابی از آن بهرهبرداری انتخاباتی میکرد که بالاخره موفق شده است که طرف ایرانی را پای میز مذاکره بکشاند.
سوم: کلیت این گزارش بر فرضیه پیروزی حتمی ترامپ در انتخابات آمریکا استوار است؛ درحالیکه خود ترامپ با چنین قطعیتی از پیروزی خود سخن نمیگوید.
ترامپی که این اندازه خود را مشتاق توافق با ایران جلوه میدهد، وقتی طرف ایران بهزعم الجریده پای میز مذاکرات رفته است، چه دلیلی وجود دارد که فرصت را مغتنم نشمارد و به جای تسریع در رسیدن به توافق خود خواستار تعویق آن تا دولت بعدی در آمریکا و ایران باشد.
خود ترامپ گفته بود ظرف یک هفته پس از انتخابات با ایران توافق میکند؛یعنی در دولت روحانی، نه حدود هفت ماه پس از آن! یعنی توافق با ایران کارکرد انتخاباتی خود را از دست داده است، یا ترامپ صددرصد مطمئن به پیروزی است؛ اگر چنین است که دیگر تبلیغات انتخاباتی و اینهمه به آب و آتش زدن چه لزومی دارد؟