در گفت و گو با یک استاد دانشکده منابع طبیعی منشأ گرد و غبارهای گسترده کشور بررسی شد؛
تعداد بازدید : 1
گنارهکار اصلی خیزش گرد و خاک، آنسوی مرزها
یک استاد دانشکده منابع طبیعی دانشگاه تهران با بیان اینکه تغییرات اقلیمی و فعالیتهای انسانی عامل اصلی خیزش گرد و خاک هستند، اظهار کرد: کمبود منابع آبی و سدسازی برای مهار و نگهداری آبهای زیرزمینی موجب خشکسالی، کمبود آب و خیزش گرد و خاک میشود.
حسن احمدی درگفت و گو با ایسنا درباره اثرات مخرب گرد و غبار اظهار کرد: یکی از عمدهترین مشکلاتی که امروزه بر سلامت انسان و اکوسیستم آسیب وارد میکند، گرد و غبار است که این مشکل نه تنها در ایران بلکه در سطح دنیا مطرح است و دانشمندان بسیاری در این زمینه در حال فعالیت و مطالعه هستند.
وی با بیان اینکه آلایندهها به چند دسته تقسیم میشوند، گفت: یک دسته آلایندههای مرتعی هستند که تاثیرات زیادی بر حوزه سلامت محیط زیست دارند و دسته دوم آلایندههای جهانی هستند که موجب گرمایش زمین و تخریب لایه ازن میشوند. این آلایندهها شامل ذرات معلق، اکسیدهای کربن، اکسیدهای نیتروژن و اکسیدهای فوتوشیمیایی، اکسیدهای گوگرد، ترکیبات فرار، سرب و سایر ترکیبات سمی هستند که به وسیله صنایع مختلف ایجاد و در هوا معلق میشوند و اثرات مخرب نامحدودی دارند.
این استاد دانشکده منابع طبیعی دانشگاه تهران ضمن اشاره به اینکه در کشور ما بین گرد و غبار، گرد و خاک و ریزگردها تفاوتی قائل نمیشوند، تصریح کرد: گرد و غبار ذرات کوچکتر از ۲.۵ میکرون است که بر اثر فرسایش باد ایجاد میشود، در صورتی که ریزگرد در مناطق مرطوب و در نتیجه بخار آب و یا رطوبت بسیار ایجاد میشود. ما باید این تفاوت را بشناسیم و از عنوان ریزگرد برای گرد و خاک استفاده نکنیم.
وی ادامه داد: گرد و غباری که روز ۱۹ فروردین ۱۴۰۱ در تهران دیده شد، هم منشأ داخلی داشت و هم منشأ خارجی که منشأ داخلی آن نتیجه تخریب پوشش گیاهی در مناطق خشک بود. بیش از ۶۰ درصد کشورما دارای اقلیم خشک و فرا خشک است بنابراین در ایران بارشها کم و خشکسالی زیاد است و باد، خاک را از روی زمین بلند و جا به جا میکند.
به گفته احمدی، سطح پوشش گیاهی در ایران حدود ۴۰ میلیون هکتار است که حدود ۲۵ تا ۳۰ میلیون هکتار آن درگیر فرسایش بادی است که نتیجه گرد و غبار در محدوده داخلی است. این محدوده داخلی شامل بخش جنوب غرب، جنوب و محدوده مرکزی ایران میشود اما به دلیل خشکسالیها، کاهش بارندگی و افزایش استفاده بیرویه از آبهای زیرزمینی بیشتر استانهای کشور در حالت خشک و نیمهخشک قرار گرفتهاند و این معضل گرد و غبار را ایجاد کرده است.
این عضو پیوسته فرهنگستان علوم جمهوری اسلامی ایران با بیان اینکه منشأ دیگر شکلگیری گرد و خاکها خارجی است، اظهار کرد: گرمایش جهانی در این روزها نکته بسیار قابل توجهی است و گرمایش زمین در حقیقت افزایش دمای میانگین در زمین است که طبق تحقیقات دانشمندان در سالهای اخیرمیانگین دمای زمین بین ۱۸ صدم تا ۷۴ صدم درجه سانتیگراد افزایش پیدا کرده است.
وی با اشاره به «هیأت بین دولتی تغییر اقلیم» یا «IPCC» که یک ارگان بیندولتی علمی است و در مورد مخاطرات تغییرات آبوهوایی بر اثر فعالیتهای انسانی در سراسر جهان فعالیت میکند، ادامه داد: این ارگان یک مرجع معتبر است که درمورد تاثیرات گرمایش زمین مطالعه میکند. نتیجه مطالعات نشاندهنده این است که مهمترین عامل تاثیرگذار بر گرمایش زمین که از اواسط قرن بیستم در کره زمین مشاهده شده، گازهای گلخانهای که انسان تولید میکند و از بین رفتن لایه ازن است.
به گفته احمدی بر اساس تحقیقات و رصدهایی که از سال ۱۳۸۰ انجام شده است، این گرد و خاک در مناطق جنوب و جنوب غرب کشور با توجه به تغییرات آب و هوایی، کاهش بارندگی، خشکسالی و کمبود پوشش گیاهی در این مناطق ازسال ۱۳۶۳ آغاز سپس متوقف شد و دوباره سال ۱۳۸۶ این پدیده در ایران مشاهده شد و در سالهای ۸۷ و ۸۸ به اوج خود رسید و در سال ۱۳۸۸ به طور گستردهای کشور از جمله اغلب استانهای مرکزی، جنوب، غرب، شیراز، اصفهان، تهران را فرا گرفت وحتی از البرز عبور کرد و به استانهای گیلان و مازندران رسید.
وی افزود: در فروردین ۱۴۰۱ گرد و خاک به تهران و حتی استانهای شمالی رسید و با توجه به اینکه گرد و خاکهای دارای منشأ خارجی فقط محدوده استانهای غرب، جنوب غرب و جنوبی را فرا میگیرد، محدودهای که ایران درگیر گرد و غبار شد، نشان دهنده این است که ۳۰ درصد این گرد و غبار منشأ داخلی و ۷۰ درصد آن منشأ خارجی داشت.