اقتصادیون و تصمیم گیران اقتصادی بخوانند!
نویسنده : تیمور رحمانی / دانشیار دانشکده اقتصاد دانشگاه تهران
فطرت انسانی و قدرت دوراندیشی و عقل خدادادی ما بهطور طبیعی به هنگام تورم سبب سوقدادن ما به سمت خرید داراییهایی از قبیل مسکن و طلا و ارز میشود، حتی اگر برای استفاده شخصی نیازی به آنها نداشته باشیم. در واقع، در شرایطی که با نیروهای خلق نقدینگی تداوم تورم را اجتنابناپذیر میکنیم، افزایش قیمت داراییها شکل گرفته است و رفتار انفرادی ما تاثیری بر روند آن ندارد. در نتیجه، عقل حکم میکند که اگر من قادر به ممانعت از افزایش قیمتها نخواهم بود، حداقل کاری که از دستم برمیآید آن است که مانع آسیب دیدن خود از ناحیه افزایش قیمت داراییها شوم. در چنین شرایطی من عایدی سرمایه کسب نکردهام بلکه صرفاً خود را در مقابل تورم حفاظت کردهام. بنابراین اگر بر افزایش قیمت دارایی من مالیات وضع شود بر عایدی سرمایهای من مالیات وضع نشده، بلکه بر عقل من مالیات وضع شده است. در واقع، وضع این نوع مالیات مانند آن است که دولت صراحتاً به شهروندان بگوید من با سیاست مالی و پولی خود سبب ایجاد تورم و کاهش قدرت خرید شما و آسیب به شما خواهم شد و در عین حال فرصت ایجاد سود بر اثر افزایش قیمت داراییها را ایجاد خواهم کرد و اگر شما از نعمت خدادادی عقل خود استفاده کنید تا مانع از کاهش قدرت خرید خود شوید یا فرصت بهوجودآمده برای کسب سود را دنبال کنید، شما را مجازات خواهم کرد.
اما ممکن است اشاره شود که حتی تورم و افزایش قیمتها و از جمله قیمت داراییها همه افراد جامعه را یکسان تحتتاثیر قرار نمیدهد و سبب میشود بخشی از افراد جامعه بیش از بقیه سود کسب کنند و در نتیجه بازتوزیع ثروت و در ادامه بازتوزیع درآمد ایجاد کند و به این دلیل، هنوز موجه باشد که بر این نوع افزایش قیمت حتی اگر مفهوم عایدی سرمایه ندارد باید مالیات وضع شود. جواب آن است که راهحل این موضوع مهار تورم است و خودداری از سیاستگذاری منجر به رشد نقدینگی فراتر از توان تولید کالاها و خدمات. البته برخی ادعا کردهاند که این نوع مالیات میتواند سبب مهار سفتهبازی و کنترل تورم شود. در آن صورت میتوان به آنها کشورهای متعددی را معرفی کرد که بدون وجود چنین مالیاتی و صرفاً از طریق پرهیز از سلطه مالی و با استفاده از سیاست پولی تورم را مهار کردهاند و نیاز به دردسرهای چنین مالیاتی هم نداشتهاند. همچنین لازم است اشاره شود که ارز در غالب کشورها برای افراد معمولی نوعی دارایی جذاب محسوب نمیشود و عمدتاً یک وسیله برای انجام مبادلات خارجی کشور است. اما کشوری که تورم بالا و مداوم ایجاد میکند بهطور خودکار ارز و از جمله دلار را تبدیل به یک دارایی جذاب میکند و شهروندان خود را سوق میدهد تا به دولت آمریکا قرضالحسنه اعطا کنند. اگر از ایجاد تورم...