روابط ایران و بغداد در سایه گروههای تروریستی
نویسنده : مریم عمادی/ کارشناس ارشد علوم سیاسی و روابط بینالملل
روز سه شنبه سپاه پاسداران در پاسخ به عملیات تروریستی راسک و کرمان که منجر به شهادت تعداد زیادی از هموطنانمان شد، با حملات موشکی دقیق مقر جاسوسی رژیم صهیونیستی (موساد) در اقلیم کردستان عراق و مقر تروریستهای تکفیری در شمال ادلب سوریه را در هم کوبید. وزارت خارجه عراق روز چهارشنبه به این حمله واکنش نشان داد و این اقدام را نقض آشکار حاکمیت عراق و جایگاه منطقهای آن و خدشهدار کردن امنیت ملت عراق دانست. اکنون نیز خبر رسیده که مقامات عراقی به صدور بیانیهای از شکایت خود درباره عملیات ضدتروریستی سپاه پاسداران انقلاب اسلامی ایران به شورای امنیت و سازمان ملل اقدام کردهاند.
بی توجهی بغداد به توافقنامه امنیتی با ایران
بزرگترین گروههای مسلح مخالف ایران در منطقه اربیل ساکن هستند. ایران بارها اعلام کرده عراق باید باگروههای مسلح که علیه جمهوری اسلامی فعالیت میکنند، مقابله کند، در غیر اینصورت ایران ناچار است راسا اقدام کند. بغداد مدعی است تلاش میکند که به نگرانیهای ایران در مورد گروههای جداییطلب در منطقه مرزی کوهستانی رسیدگی کند و با همین استدلال تهران و بغداد در اسفند ۱۴۰۱ یک توافقنامه امنیتی امضا کردند. در رسانههای ایران و عراق و حتی رسانههای دولت خودمختار کردستان عراق، بندها و مفاد توافقنامه امنیتی تاکنون منتشر نشده است، اما اظهارنظرهای مقامات هر دو کشور نشان میداد که خلع سلاح احزاب کُرد ایرانی مستقر در اقلیم کردستان عراق و انتقال اعضای این احزاب به کمپ و دور کردن آنان از مرزهای شمال غرب ایران، از بندهای این توافقنامه امنیتی بودهاست. محل اختلاف ایران نیز دقیقا همین نکته است که به زعم هشدارهای مقامات ایران، اساسا توجهی به آن نشده است.
سه ضلع تهدید از جانب کردستان عراق
باید گفت اقلیم کردستان عراق به تنهایی تهدیدی برای ایران محسوب نمیشود اما زمینههای حضور دشمنان و رقبای ایران در این منطقه و وجود حس استقلالخواهی در مسئولین آن، تهدیداتی را برای ایران در این منطقه بوجود میآورد. اقلیم کردستان عراق به لحاظ قرار گرفتن در بین کشورهای دارای اقلیت کردنشین و داشتن ساختار فدرالی از اهمیت و تاثیرگذاری زیادی در بین مناطق کردنشین ایران و ترکیه برخوردار است. کردها در عراق همواره استقلال و تشکیل دولت مستقل کردی را به عنوان مهمترین هدف خود میدانند اما به خوبی میدانند که ایران، ترکیه و دولت مرکزی عراق با استقلال آنها مخالف هستند لذا به دنبال برقراری ارتباط با قدرتهای تاثیرگذار منطقهای و فرامنطقهای برای حمایت از خود هستند. بنابراین بنیادیترین تهدیدی که از ناحیه اقلیم، امنیت ملی ایران را تهدید میکند عبارت است از تولید، تایید و توسعه اختلال علیه تمامیت ارضی ایران و میزبانی پنهان و آشکار سرویسهای اطلاعاتی معارض ایران. در میان قدرتهای منطقهای و فرامنطقهای رژیم صهیونیستی به دلایل مختلفی از جمله نزدیک شدن به ایران و تشکیل یک کشور غیر عربی که بتواند متحدی راهبردی برای او باشد از اقلیم حمایت نموده و دارای ارتباطات زیادی با یکدیگر هستند که این موضوع تهدیدی برای جمهوری اسلامی ایران میباشد. در بین کشورهای فرامنطقهای نیز آمریکا بیشترین تاثیر را در اقلیم کردستان عراق دارد و به دلیل افزایش اشراف اطلاعاتی برایران همواره حضور آشکار و پنهانی در اقلیم دارد و این موضوع نیز میتواند یکی دیگر از تهدیدات فراروی ایران از طرف اقلیم کردستان عراق میباشد. سومین تهدید حضور گروههای مخالف کردی ایران درخاک اقلیم میباشد که درمقاطعی عملیاتهای مقطعی را در خاک جمهوری اسلامی ایران انجام دادهاند و در حال حاضر عربستان نیز برای چالش در مرزهای ایران از آنها حمایتهای مالی انجام میدهد.