مسئول سیاست خارجی اتحادیه اروپا روز گذشته برای اولین بار از زمان تصدی این پست به تهران آمد با وزیر امورخارجه کشورمان دیدار و رایزنی کرد. «بورل» در حساسترین شرایط ممکن آمد. این مقام سیاسی که جایگزین «فدریکاموگرینی» شده، درحالی راهی تهران شد که فرانسه،آلمان و انگلیس، سه کشور اروپایی طرف برجام پس از جدیدترین اقدام ایران در کاهش تعهداتش اعلام کردند که تصمیم دارند مکانیزم حل اختلاف موسوم به «مکانیزم ماشه» را فعال کنند. پانزدهم دیماه گذشته بود که ایران در پنجمین گام کاهش تعهدات خود، اعلام کرد به تمام محدودیتها برای ادامه فعالیت اتمی خاتمه میدهد و دیگر هیچ محدودیتی را برای عملیات غنیسازی خود نمیشناسد؛ اما در صورت رفع تحریمها و محققشدن منافع برجامیاش آماده بازگشت به تعهدهای برجامی است. اما واکنش سه کشور اروپایی عضو برجام به این اقدام ایران، تهدید به فعالکردن سازوکار رفع اختلاف در توافق «برجام» بود. آنها مدعی شدند اگر این اختلاف حل نشود ممکن است درنهایت شکایت خود را به شورای امنیت ببرند و همین اقدام میتواند احتمال بازگشت تحریمهای بینالمللی سازمان ملل علیه ایران را بهدنبال داشته باشد. این اقدام اروپاییها ایران را وادار به عقبنشینی نکرد و «ظریف» متعاقب نامهای که «حسنروحانی» رئیسجمهوری ایران هنگام نخستین گام تلافیجویانه ایران خطاب به سران 1+4 نوشته بود،بازشدن پرونده هستهای ایران در شورای امنیت را با خطر خروج ایران از توافقنامه «NPT» روبهرو دانسته بود. با این حال کشورهای اروپایی ازجمله انگلیس با تأکید بر اینکه از پیوستن به کمپین فشار حداکثری آمریکا علیه ایران خودداری خواهند کرد خواستار جایگزینی برجام با توافق مدنظر «ترامپ»، رئیسجمهور آمریکا شدهاند؛توافقی که ترامپ براساس آن خواستار تغییر بندهایی از توافق و افزودن موضوعات دیگری به آن شده است. خلاصه جناب جوزف در هیاهو و بحبوحه چنین تحولاتی به ایران آمد. اتحادیه اروپا قبل از سفر بورل به ایران در بیانیهای اعلام کرد او در دیدار با مقامات ایرانی درباره تحولات منطقه روابط دوجانبه، همچنین حفظ برجام رایزنی خواهد کرد. رسانهها درباره این سفر گمانهزنیهایی کردند که محتوای همگی حول محورهای مشترکی میگشت. اینکه به نظر میرسد مأموریت بورل در تهران چیزی جز دعوت مقامات ایران به آرامش و حفظ و پایبندی در تعهدات هستهای نباشد و تمایل دارد در اولین قدم ملموس در حکم جدیدش، تهران و واشنگتن را به خویشتنداری مضاعف سوق دهد. اما مأموریت او از تهران آغاز میشود و ابتکار عمل قرار است در تهران شکل گیرد و در ادامه با میانجیگری طرفهای اروپایی شرایط به وضعیت دستکم قبل از التهابات اخیر بازگردد! بورل، از ابتدا خواهان و حامی حفظ برجام بود و بهطورجدی از آن حمایت میکند. او چندین بار از اقدامات ترامپ در خروج یکجانبه از برجام و اعمال سیاست تهدید و فشار حداکثری علیه ایران انتقاد کرده است. بورل، اواخر دیماه نیز در یک کنفرانس خبری در پایان نشست وزیران خارجه اتحادیه اروپا در بروکسل گفته بود قصد دارد با همه طرفهای توافق هستهای گفتوگو کرده، از همه ظرفیتها برای از بین بردن اختلافات استفاده کند. اما باید دید تلاش برای حفظ برجام بر پایه کدام اقدام مشخص اروپا برای حفظ این توافق صورت میگیرد. اروپا تاکنون هیچ گام عملی و موثری برای حفظ برجام برنداشته و هرچه بوده «شعار» و وعدههای توخالی بوده است. برهمین اساس هم پیشبینی میشد گفتوگوهای مقامات ایران با بورل صریح باشد؛ همانطورکه چند هفته پیش ظریف و بورل در هند با یکدیگر دیدار کردند و گفتگوهای شفافی با یکدیگر داشتند. «موسویان» دیپلمات کشورمان، در همین باره میگوید: «مطالبات زیادی از اروپا داریم که پس از نقض برجام توسط آمریکا، با آنها همراهی کردند و با بیعملی خود نشان دادند اراده یا توان لازم را ندارند و تسلیم فشار آمریکاییها شدند. گفتوگوها بین بورل و مسئولان ایرانی صریح خواهد بود و نکات به آنها بیان میشود.»
بورل با ظریف دیدار کرد؛ با روحانی و لاریجانی نیز دیدار میکند و سپس تهران را ترک خواهد کرد. درحالیکه از برجام دیگر نیمه جانی هم نمانده و هرچند بورل اعلام کرد که طرفهای اروپایی توافق هستهای ایران توافق کردند چارچوب زمانی مکانیسم حل اختلاف برجام تمدید شود، اما پرونده تحریمهای ایران در آستانه بازگشت به شورای امنیت قرار دارد و اروپا هیچ گام موثری برای انجام تعهدات خود برنداشته و ایران اروپا را به خروج از NPT تهدید کرده است. خلاصه در بلبشوی وضعیت منطقه و برجام و fatf و ... جناب بورل به ایران آمد و البته به میان نمایندگان ِ عشق سلفی نرفت هرچند اگر میرفت هم یحتمل بهارستاننشینها بهاندازه موگرینی علاقه به عکسگرفتن از خود نشان نمیدادند!