بررسی نقش منفی دوست داشتنی این روزها، جواد عزتی در «زخم کاری»
تعداد بازدید : 2
محبوبِ منفور، مثل مالک!
نویسنده : فاطمه براتی / گروه جامعه
سریال دیدنی و پرمخاطب «زخم کاری» که در 15 قسمت پخش شد حواشی زیادی داشت اما با اقبال عمومی مواجه شد. ببیندگانی که با «مالک» همراهی کردند و احساسات متعددی روحشان را درگیر کرد. حالا سؤال اصلی اینجاست: چرا مخاطبان با شخصیتهای منفی همراه میشوند؟ و چرا هنوز هم بحث این «بدمن» لعنتی داغ است؟
-
چرا نقشهای منفی دوست داشتنیاند
سید جواد هاشمی بازیگراین سریال در این باره به خبرنگار نسل فردا میگوید: نویسندگان در هالیوود واروپا تلاش میکنند شخصیتهای سمپاتی خلق کنند درکشور ماهم این موضوع باب شده است این شخصیتها باتماشاگر به خوبی ارتباط برقرار میکنند و همزاد پنداری میکنند و شخصیت با تماشاگررفاقت میکند و این افراد نقطه ضعفهای زیادی دارند که مشکلات عدیدهای را برای آنان به ارمغان میآورد. تماشاگر تمایل پیدا میکند که اقدامات منفی را انجام دهد که هدف درستی نیست. برخی از کمپانیهای بزرگ دنیا این فعالیتها را به صورت سفارشی انجام میدهند برای این که زشتی اشتباهات انسانی را زیبا جلوه دهند. از سوی دیگر شخصیت منفی با بیننده عجین میشود و خود را در آن مشاهده میکند و برای تغییر وتحول اقدام میکند که این موضوع هدف پاک ومقدسی است. به همین علت نویسنده بایک توانایی ویژه تزکیه را در وجود تماشاگر ایجاد میکند و درنهایت تغییری مثبت اتفاق می افتد. بنابراین مردم شخصیتهای منفی که این هدف را دنبال میکنند دوست دارند.
-
شخصیتهای منفی نادیده گرفته نمیشوند
منتقد سینماو تلویزیون در همین رابطه اظهار میکند: درتاریخ سینما یکی از مؤلفههای ایجاد جذابیت و موفقیتهای دراماتیک پرداختن به خشونت و شخصیتهای منفی است. نمیتوانیم این شخصیت را نادیده بگیریم. درشکل گیری ساختار درام شخصیت مثبت برای مخاطب جذاب است بنابراین باید موانعی پیش روی او قراربگیرد که به موانع به واسطه شخصیت منفی رقم میخورد. موانع برسرراه شخصیت قرار داده میشود امارسیدن به هدف نهایی جذاب نیست.
محمدرضا مقدسیانچنین ادامه میدهد: در واقع حضور شخصیتهای منفی وغلبه شخصیت مثبت بربدمن ها منجر به ارزشمند ترشدن پیروزی نهایی یاتحول نهایی است. بنابراین جزئی از درام است. علاقهٔ مخاطب به شخصیتهای منفی از دو موضوع نشأت میگیرد مخاطب دلیل آموزههای فرهنگی و اخلاقی یا عوامل بازدارنده تربیتی و روانی که به شکل فردی و اجتماعی در طول سالها شکل گرفته و هنجارهایی که به وجود آمده است سبب میشود امکان بروز برخی از تصمیمها و رفتارها را نداشته باشند. اما به دلائل دیگر ممکن است درناهوشیار ذهنش این تمایل وجودداشته باشند که دست به قتل بزنند یا سرقت کنند. و بعضاً بد طینتی کنند وفریبکار شوند.
-
بازیگر خواستهٔ مخاطب را اجابت میکند
مقدسیان همچنین معتقد است: شخصیتهای منفی در آثار سینما و تصویری خواستههای درونی مخاطب را اجرا میکنند. بنابراین ببیننده اقداماتی راکه نمیتواند انجام دهد و نسبت به آنها کنجکاو هست در پرده سینما مشاهده میکند. و نتایج کا را میبیند فردی که مجازات می شودبازیگرست و مخاطب بدون کمترین آسیبی میتواند تجربه بروز برخی از رفتارهای منفی را داشته باشد پس در موقعیتهایی که نمیتواند حضور داشته باشد و بازیگر در آن حضور داردقرار میگیرد که کنجکاوی برانگیزست. عدهای از شخصیتهای منفی در طول تاریخ سینما وجود دارند که برای مخاطب جذاب هستند این افراد در وجودشان رگههایی از اخلاقیات و انسانیت وجود دارد اما به دلیل آسیبهای متعددی که در جریان زندگی برایشان اتفاق افتاده است. در مسیر اشتباه قرار گرفتند و به شخصیت منفی تبدیل شدند که به جامعه و افراد واکنشهای منفی میدهند. رگهای مثبت از انسانیت سبب میشود مخاطب با این شخصیت همدلی و دلسوزی کند به دلیل این که شخصیت منفی تجربیات ناخوشایندی در زندگی داشته و مخاطب بااو همدلی میکند چون به این آگاهی رسیده است که شخصیت منفی فطرتاً آدم بدی نیست و نمیخواهد رفتارهای نامناسب داشته باشد و شرایط زندگی باعث شده که به این سمت و سو سوق پیدا کند فارغ از این که تصمیم درستی اتخاذ کرده باشد یاخیر؟
شخصیت سیاه وسفید بیننده را همراه میکند:
این منتقد سینما میافزاید: قابلیت همدلی برانگیز بودن را دارد شخصیت سیاه و سفید بد من باعث میشود مخاطب با آن همراهی و همدلی کند که این جریان باتوجه به وجوه مثبت شخصیت بازیگر هست و احساس دلسوزی نسبت به شخصیت منفی جذابیت بدمن را به همراه دارد به هر حال به جنبه اخلاق و سرگرمی اهمیت دارد. نمایش صحنههای قتل خودکشی و عشقهای نوجوانی و مسائلی از این قبیل در سطح جامعه وجود دارد و به دلیل این که در بخش اول گفته شد بیشتر تماشا روی پرده سینما شکل میگیرد و برای ببیننده جذاب است. البته باید بررسی شود که مخاطب در چه شرایط اجتماعی و فکری و روانشناسی و فردی قرار داردو تماشای موقعیتها جالب است.
-
مخاطب باید به بلوغ رسیده باشد
محمدرضا مقدسیان خاطر نشان میکند: در فرهنگهای مختلف بسته به شرایطی که وجود دارد قانون رده بندی سنی برای آثار در نظر گرفته میشود مخاطب بالای 18 سال و 25 سال در کشورهای مختلف میتوانند تماشاگر فیلمها باشند چون به بلوغ رسیدهاند و قدرت تشخیص دارند که این مجموعه تخیلی است و با فضای واقعی و تجربههای زیستی تفاوت دارد اما برخی از مخاطبین آمادگی برای رفتارهای منفی دارند این آسیبها در سطح هر اجتماعی وجود دارد و باید مورد بررسی قرار گیرند. شرایط سیاسی، اجتماعی تاریخی هر کشوری و این که چرا آدمها ممکن است این تمایلات را داشته باشند ربطی به سینما ندارد و مقصر نیست بلکه باید به آسیبها بپردازیم و آنها رو برطرف کنیم و مخاطب بالغ می داندکه این فیلمها برای سرگرمی طراحی شده است.
-
موضوعات چندضلعی مباحث ثابت آثار شبکههای خانگی است
یک روانشناس ومشاور خانواده به خبرنگار نسل فردا میگوید: بعضی از سریالها در برخی موضوعات خانوادگی ناهنجار هستند و این را جلوه میدهند که تنشهای زیاد برای ببیننده به همراه دارد، قبول داریم که این مسائل در جامعه وجود دارند و جامعه انسانی سرشار از حوادث متعدد خوب، متوسط و بد است، اصلاً خاصیت زندگی بشریست ولی این سریالهایی که به آن پرداخته میشود و میخواهند درد جامعه را به مردم بیشتر بشناسانند باید کمی هم روان شناسانه عمل کنند.
سهیلامهین پرور در این باره ادامه میدهد: تصاویری که نقشهای مثبت و منفی در آن، خشونت را بدون داشتن هیچ پیامدی برای رسیدن به انتقام بر میگزینند، میتوانند تمایلات شخصی فردرا برای به کار بردن خشونت موجه سازند. رابطهای ضعیف، میان خشونت در تلویزیون و رفتارهای پرخاشگرانه وجود دارد. هر چند نمیتوان این قضیه را به طور دقیق ثابت کردپسرانی که خشونتهای تلویزیونی بیشتری را تماشا میکنند، رفتار پرخاشگرانه بیشتری را در دنیای واقعی از خود نشان میدهند.