هجوم پروانههای رنگارنگ به جنوب تهران موجب نگرانی شده است؛
تعداد بازدید : 1
«بانوی رنگآمیزی شده» تهدید نیست
نویسنده : یلدا توکلی
حاکمیت بیست ساله خشکسالی بر عرصههای کشور بهویژه استان تهران، سبب تغییرهای اقلیمی در این مناطق شده بود؛ اما طی روزهای ابتدای سالجاری، سیلی از باران سبب ایجاد موج شادی بین تهرانیها شد، عطش کویر فروکش کرد و باران قابل توجه، سبب نفوذ آب به لایههای زیرین زمین و خوشحالی مردم بهویژه کشاورزها در استان تهران شد. این بارشها،پای گونهای از «پروانه» را بهعنوان میهمان ناخوانده، به شهرستانهای جنوبی تهران بهخصوص برخی از مزارع و مراتع کشاورزی باز کرد. برخی از کشاورزهای این شهرستانها که نخستین میزبانهای این میهمان ناخوانده بودند، معتقد هستند؛ این تعداد پروانه را در طول سالهای کشاورزی خود ندیدهاند. نگرانی کشاورزها جایی به اوج میرسد که ممکن است این پروانهها به جوانههای محصولات کشاورزی خسارت وارد کنند؛ ولی به گفته کارشناسها: این پروانهها تهدید نیستند. «بانوی رنگآمیزی شده»، نام انگلیسی پروانههایی است که به علت دارا بودن رنگهای زیبا و متنوع به این نام خوانده میشوند و مدتی است مناطق مختلف پایتخت بهویژه جنوب تهران را درگیر کرده و نگرانیهایی بهویژه برای کشاورزها ایجاد کردهاند. به گزارش «ایرنا»، پروانهها این موجودهای زیبا، به اعتقاد کارشناسها، به علت عمر کوتاه و ناتوانی در سازگاری سریع با تغییرات شرایط محیطی میتوانند یکی از بهترین شاخصها برای سنجش سلامت اکوسیستم باشند. به همت تعداد زیادی از متخصصهای داخلی و خارجی، تاکنون در ایران حدود 415 گونه پروانه ثبت و شناسایی شده است که از این تعداد حدود 80 گونه «اندمیک» یا بومی انحصاری ایران هستند؛ ازجمله گونههای «شیرازیکا» و «زاگرسیکا» که بومی منطقه زاگرس به شمار میآیند و در نام علمی هم به زیستگاه آنها گریزی زده شده است. طغیان پروانهها در یک منطقه میتواند دلایل مختلفی داشته باشد ازجمله؛ طغیان یک گونه در جنوب تهران با نام علمی Vanessa cardui که به علت دارا بودن رنگهای متنوع و زیبا به «بانوی رنگآمیزی شده» معروف هستند. مسئول بخش حشرات دفتر موزه ملی تاریخ طبیعی و ذخایر ژنتیک سازمان محیطزیست، در گفتوگو با خبرنگار علمی ایرنا درباره این موضوع توضیح داد: از دیماه سال گذشته به علت افزایش بارندگی در کشور پوشش گیاهی در نقاط مختلف رشد خوبی داشته که زمینه را برای رشد برخی موجودات از جمله پروانهها فراهم کرده است. علیرضانادری، به موج پروانههایی در جنوب تهران موسوم به Vanessa cardui اشاره کرد و افزود: با رشد گیاهان، این پروانهها فرصت ظهور یافتند؛ چون قادر هستند نسل خود را تمدید کنند؛ بنابراین این موج، پدیده عجیبی نیست و معمولاً هر هفت تا هشت سال یکبار اتفاق میافتد. وی ادامه داد: از آنجا که چند سالی است دیگر زمستانهای برفی و سرد نداریم، از این رو «لارو» این پروانهها در طبیعت باقی میماند و زمانی که شرایط فراهم شود، ظهور میکنند؛ زیرا راحتتر میتوانند زنده بمانند. کارشناس حشرات و پروانهشناس اظهار داشت: از طرفی هم این پروانهها به جز آمریکایجنوبی در تمام دنیا از جمله انگلستان، اسکاندیناوی و اروپا وجود دارند و هر جا که بارندگی زیاد میشود، آنها نیز هستند. وی با تأکید بر اینکه این پروانهها به هیچ عنوان آفت نیستند، گفت: هرچه تعدادشان هم زیاد شود به کشاورزی آسیب وارد نمیکنند؛ چون از گیاهان وحشی تغذیه میکنند و حتی میتوانند گیاهان وحشی را کنترل کنند؛ زیرا وقتی گیاه زیاد میشود تعادل را به هم میریزد و میتواند اکوسیستم را دچار مشکل سازد. نادری تأکید کرد: این پروانهها بهندرت روی محصولات کشاورزی تخمگذاری میکنند و دلیل حضور آنها در اطراف این مزارع، وجود منابع غنی شهد برای پروانههای بالغ و گیاه میزبان برای تخمگذاری است که در اطراف مزارع بهصورت خودرو رشد میکنند. وی گفت: طی چند سال اخیر، به اصطلاحِ دامداران یکسری «گیاهان خوشخوراک» در مراتع از بین رفتهاند و جایشان را به گیاهان خاردار و بدخوراک مانند کنگر وحشی دادهاند که میزبان اصلی «لارو» این پروانه است؛ از این رو شرایط برای تخمگذاری و رشد لارو این پروانه فراهم شد. وی اظهار داشت: لارو این پروانه از 40 نوع گیاه یا حتی بیشتر، تغذیه میکند و عمر آن نیز بیشتر از یک تا دو ماه نیست؛ اگر در تابستان بارندگی مناسب باشد ممکن است فرزندان آنها دوباره ظاهر شوند؛ در واقع تخمریزی میکنند و لاروها منتظر شرایط مناسب برای رشد میمانند تا ظهور کنند. مسئول بخش حشرات دفتر موزه ملی تاریخ طبیعی و ذخایر ژنتیک سازمان محیطزیست گفت: باید انتظار داشته باشیم که دامنه کوچ این پروانهها تا آذربایجانغربی و شرقی نیز کشیده شود؛ حتی ممکن است این موج به کشورهای جمهوری آذربایجان، ارمنستان و ترکمنستان نیز برسد که امری طبیعی است. وی اطمینان داد که این پروانهها از نظر بهداشتی نیز سلامت انسان را تهدید نمیکنند و افزود: این پروانهها مهاجرت طولانی ندارند و بیش از چند کیلومتر بیشتر جابهجا نمیشوند؛ درنهایت از یک شهر به شهری دیگر یا از این دره به دره دیگری میروند تا گیاه بیشتری پیدا کنند. نادری اظهار داشت: این پروانهها طعمه خوبی برای پرندهها و خزندهها هستند و میتوانند تغذیه خوبی داشته باشند. اینگونه همیشه طی هزاران سال در منطقه ما حضور داشتهاند و همیشه جمعیت آنها در نوسان بوده است.