رمزگشایی از 2 درس اساسی و مهمِ مذاکرات اتمی ایران؛
تعداد بازدید : 0
احتمال توافق جزیرهای تهران-واشنگتن و حرکت توقفناپذیر اسرائیل علیه دیپلماسی ایران
نویسنده : سامان سفالگر / گروه سیاست
روند تحولات مرتبط با مذاکرات اتمی ایران و تلاشها جهت دستیابی به حصول یک توافق با محوریت احیای برجام، بار دیگر وارد مرحلهای از سکون و رکود شده و بسیاری از ناظران و تحلیلگران به این نکته اشاره دارند که احتمال دستیابی به یک توافق میان ایران و غرب، قبل از انتخابات میاندورهای کنگره آمریکا (نوامبر 2022)، تا حد زیادی کاهشیافته است. بر اساس برخی گزارشها، ظاهراً دولت بایدن نیز این نکته را به رهبران رژیم اسرائیل منتقل کرده که دستیابی به یک توافق با ایران، قریبالوقوع نیست. در این میان، بیانیه اخیر تروئیکای اروپایی و محکومیتِ شدید مواضع ایران درروند مذاکرات اتمی و تداوم روند پیشرویهای اتمی کشورمان نیز به پیچیده شدنِ مساله هستهای ایران افزوده است. بااینهمه، مجموعه رایزنیهای دیپلماتیک، نهفقط در طی چند ماه اخیر بلکه در جریان سالهای گذشته با محوریت مساله اتمی ایران، حامل دو درس اساسی است که توجه به آنها کاملاً ضروری به نظر میرسد.
-
دستیابی به یک توافقیِ جزیرهای، تحتالشعاع مشکلات عمیق تهران-واشینگتن خواهد بود
یکی از مهمترین درسهایی که چندین سال مذاکرات اتمی ایران و غرب، برای ناظران و تحلیلگران و سیاست سازان به همراه داشته این بوده که اساساً با توجه به حجم بالایِ اختلافات ایران و آمریکا، دستیابی به یک توافق در حوزه توانمندیهای اتمی ایران، از قابلیتِ چندانی جهت تداوم برخوردار نیست. دلیل این نکته نیز خیلی روشن است: زیرا مشکلات و چالشها از حوزههای مختلفِ دیگر، بهراحتی به حوزه هستهای نفوذ میکنند و توافقات در این حوزه را نیز بیاثر میسازند.
از این منظر، اینکه تصور شود صرفاً میتوان معادله اتمی ایران و دستیابی به یک توافق در رابطه با آن را بهمثابه جزیرهای پنداشت که میتواند خود را از گزند دیگر اختلافات تهران-واشینگتن در امان نگه دارد، گزاره چندان دقیقی نیست. کما اینکه طرف آمریکایی بهطور خاص تاکنون بارها تاکید کرده که اساساً مساله هستهای ایران و حصول یک توافق با تهران راجع به آن را صرفاً نقطه آغاز تعاملات گستردهتر با ایران و تحمیل توافقاتی در رابطه باقدرت موشکی و نفوذ منطقهای این کشور ارزیابی و تحلیل میکند. از این منظر پرواضح است که اگر ایران بهواسطه دغدغههای امنیتی خود نخواهد در حوزههای مذکور با واشینگتن مذاکره کند، این خود نقطه آغاز تخریبِ توافق بهدستآمده در پله اول که همان مساله هستهای این کشور می باشد، است.
در این میان، ایران نیز بر اساس موضع و درکی منطقی بر این باور است که وقتی نمیتوان روی قول و وعدههای آمریکا در چهارچوب یک توافق اتمی حساب کرد و تاکنون موراد متعددی از نقض عهد از سوی آمریکاییها و جبهه غرب به ثبت رسیده، چرا تهران باید در مورد دیگر مسائل با آنها مذاکره کند؟ درواقع چرا ایران باید به تضعیف ابزارهای قدرت خود به دستِ خودش تن دهد؟
2- رژیم صهیونیستی و خرابکاری همهجانبه علیه اتخاذ دیپلماسی هستهای با ایران
یکی دیگر از درسهای سالها تعاملات دیپلماتیک میان ایران و غرب با محوریت مساله اتمی این کشور این بوده که رژیم صهیونیستی در هر حالتی مخالف با اتخاذ دیپلماسی جهت مخاطب قرار دادن مساله هستهای ایران است و صرفاً سعی دارد دامنه فشارها علیه ایران به هر نحو ممکن تشدید شود. در این رابطه، صهیونیستها بهطور خاص در ماههای اخیر علیرغم اذعان شمار قابلتوجهی از مقامهای سابق و کنونی سیاسی و امنیتی خود مبنی بر اینکه گزینه احیای برجام بهترین گزینه در دسترس برای رژیم اسرائیل در رابطه با معادله اتمی ایران است، مدام در زمانهایی که توافق میان ایران و غرب در دسترس شده، برشدت فعالیتهای مخرب خود افزودهاند و از هر ابزاری نیز در این رابطه استفاده کرده و میکنند. در این راستا بهطور خاص «اندیشکده آمریکاییِ کوئینسی» بهتازگی در گزارشی تاکید کرده که اسرائیل به دو شیوه اساسی درروند تعامل دیپلماتیک با ایران پیرامون مساله اتمی این کشور ایجاد اختلال میکند: "اول، از طریق انجام خرابکاری درروند مذاکرات سیاسیِ ایران و غرب و لابیگریهای خود در اروپا و آمریکا علیه ایران و دستیابی به توافق احتمالی با این کشور، و همچنین از طریق اقدامات تروریستیِ میدانی علیه تأسیسات و دانشمندان اتمی ایران. در این میان، در مورد گزینه دوم، سیاستهای اسرائیلیها تا حد زیادی شکستخوردهاند زیرا ایرانیها با پیشرفتهای فراوان اتمی خود عملاً ثابت کردهاند که انجام اقدامات تروریستی علیه برنامه اتمی این کشور، صرفاً تهران را قدرتمندتر میسازد. بااینحال، آنها در مورد گزینه اول، بهواسطه قدرت لابیگری و همچنین امکانات مالی و رسانهای خود موفقتر عمل کردهاند". در این میان، ضعف مفرط دولت بایدن و عدم اراده جدی آن درروند مذاکرات اتمی با ایران، نقشی اساسی در پیشبرد دستور کارهای مخرب صهیونیستها علیه ایران داشته است. از این منظر، اسرائیلیها چه توافقی کسب شود و چه نشود، به تلاشهای خود در هر قالبی (چه جمعی و چه انفرادی) جهت از بین بردن توافقات موجود و قریبالوقوع ادامه میدهند و در این مسیر از هر ابزاری نیز استفاده میکنند.