کنار هم چیدن چند عدد بزرگ برای یک نتیجه گیری کوچک
نویسنده : حسین راهداری / اقتصاد دان و مدرس اقتصاد
این هفته، بانک ملی سعودی یا به زبان عربی «البنک الأهلی السعودی» به نیابت از دولت عربستان با رقم ۱/۵ میلیارد دلار، ۹/۹ درصد از بانک کِرِدیت سوئیس (Credit Suisse) را خرید. یعنی در معامله این بلوک، بانک کردیت سوئیس که یکی از قدیمیترین بانکهای سوئیس و یکی از بزرگترین بانکهای تجاری، خصوصی و سرمایه گذاری دنیاست، حدود ۱۵ میلیارد دلار ارزشگذاری شده است. ارزش بازار بانک به قیمت روز سهم، حدود ۱۰/۷ میلیارد دلار است.
در زمان انجام معامله کسی نگفت که وضعیت حقوق بشر در عربستان چگونه است و یا چرا دموکراسی ندارند، چرا اعدام میکنند و یا چرا انتخابات برگزار نمیشود. معامله انجام شد چون بانک کردیت سوئیس به دلیل زیان نیاز به سرمایه گذار جدید داشت و چه کسی بهتر از سعودیها که بازی سیاست را خوب بلد هستند و با جیب پرپول خودشان حاضرند هر شرکتی را که موقعیت استراتژیک در دنیا دارد خریداری کنند و امپراتوری مالی خود را بیش از پیش گسترش داده و نفوذ خود را در صحنه سیاسی غرب افزایش دهند.
اما جالب است که بدانیم همین هفته یک معامله خرید شرکتی در ایران انجام شد. در ایران، شرکت سرمایه گذاری اهداف از زیرمجموعههای شرکت سرمایهگذاری صندوق بازنشستگی کارکنان صنعت نفت، ۱۲ درصد سهام شرکت صنایع پتروشیمی خلیج فارس را به رقم خیره کننده ۱۰۸ هزار میلیارد تومان (معادل حدود ۳/۳ میلیارد دلار به قیمت دلار آزاد) خریداری کرد. یعنی هلدینگ خلیج فارس در این بلوک مدیریتی بیش از ۲۷ میلیارد دلار ارزشگذاری شد. این در حالی است که ارزش بازار شرکت بر اساس قیمت روز سهم، ۳۱۶ هزار میلیارد تومان، یعنی کمی کمتر از ۱۰ میلیارد دلار است.
این دو معامله از یک جنس نیستند که کاملاً قابل مقایسه باشند، اما آنقدر هم از هم دور نیستند که ما به اعدادشان فکر نکنیم و قیاسشان نکنیم. این مقایسه کلی درس سرمایه گذاری و اقتصاد سیاسی میتواند باشد، اما یک پی نوشت همینجوری از این ماجرا: در همین اثنا دولت سوئیس تحریمهایی را بر علیه یک شرکت و چند فرد ایرانی به دلیل مشارکت در جنگ اوکراین وضع کرد.