ایران و اتخاذ دیپلماسی فعال جهت از سرگیری مذاکرات هستهای:
تعداد بازدید : 1
جان جدید در رگ دیپلماسی
نویسنده : سعیده اسکندری / گروه سیاست
ایران موافقت کرده است که مذاکرات با قدرتهای جهانی را در مورد احیای توافق هستهای در 29 نوامبر (8 آذر) پس از یک وقفه پنج ماهه از سر بگیرد و کشورهای غربی و به ویژه ایالات متحده هم عنوان کردهاند که مایل هستند جلسات مشترک در روزهای پایانی ماه نوامبر آغاز شود تا طرفین مذاکره هر چه زودتر برای احیای برجام و توافق با ایران به یک نتیجه سریع و مطلوب برسند. با این حال چالشهای میان ایران و آمریکا بر سر روند فعالیتهای هستهای ایران همچنان ادامه دارد و دو کشور هنوز به هیچ راهکار جامعی برای حل اختلافات میان خود پیدا نکردهاند.
به گزارش خبرنگار نسل فردا؛ روزنامه گاردین در گزارشی از آغاز مذاکرات وین میان ایران و کشورهای 1+5 در تاریخ 29 نوامبر خبر داد و عنوان کرد، همه طرفین مذاکره تاریخ اعلام شده را برای مذاکره مناسب دانسته و امید دارند که این جریان هر چه زودتر بتواند برای حل اختلافات میان ایران و آمریکا و رسیدن به یک توافق جامع میان دو کشور راهگشا باشد. در این راستا اتحادیه اروپا نیز اعلام کرده است که «انریکه مورا»، فرستاده این اتحادیه، که شش دور از مذاکرات را در اوایل سال جاری رهبری کرد و اخیراً نیز برای دستیابی به پیشرفت در جریان مذاکرات به تهران سفر کرده بود، دوباره ریاست نشست 29 نوامبر را بر عهده خواهد داشت. در واشنگتن، ند پرایس، سخنگوی وزارت امور خارجه هم گفته است که ایالات متحده معتقد است که میتوان به سرعت «تعداد نسبتاً کمی از مسائلی را که در پایان ژوئن باقی مانده بود» حل کرد او همچنین عنوان کرده است: «ما معتقدیم که اگر ایرانیها جدی باشند، میتوانیم این کار را در یک زمان نسبتاً کوتاه انجام دهیم».
اعلام مذاکرات غیرمستقیم در وین در حالی صورت میگیرد که فشارها بر ایران به خاطر روند فعالیتهای هستهای این کشور در ماههای اخیر افزایش یافته و کشورهای غربی هشدار میدهند که کار هستهای تهران به سطوح خطرناکی رسیده و اسرائیل هم با هدف ایجاد موانع بر سر راه اهداف هستهای ایران، به صورت پیوسته این کشور را بدون ارائه مدرکی خاص تهدید به حمله میکند. این در حالی است که ترامپ همزمان با خروج آمریکا از موافقتنامه مشترک برجام در سال 2018، تحریمهای گستردهای را علیه ایران اعمال کرد و اقدامات این کشور تحت تأثیر اجرای سیاستهای فشار حداکثری باعث شد تهران گامهایی را در راستای دور شدن از پایبندی به توافقی بردارد که از طریق آن فعالیتهای هستهای و درصد غنیسازی اورانیوم خود را به میزان قابل توجهی افزایش دهد. با روی کار آمدن بایدن سعی شد که توافق سال 2015 مجدداً احیا شود با این حال شش دوره مذاکره رسمی با ایران در اوایل سال جاری نتوانست کاری را از پیش برد و ابراهیم رئیسی، رئیس جمهور جدید ایران نیز به منظور قرار گرفتن در جریان مذاکرات برگزار شده، دستور توقف موقت این مذاکرات را داد.
اکنون ایران عنوان کرده است که خواهان لغو همه تحریمهای آمریکا است، اما دولت بایدن میگوید که تنها در مورد اقدامات ترامپ درباره برنامه هستهای، مانند ممنوعیت یکجانبه فروش نفت، مذاکره خواهد کرد، نه اقداماتی که به دلیل نگرانیهایی مانند حقوق بشر اعمال میشود. ایران همچنین خواهان پایبندی طولانی مدت آمریکا به تعهداتی است که در جریان مذاکرات بر سر آنها توافق میشود تا حتی با کنار رفتن بایدن از قدرت نیز توافق همچنان پابرجا باقی بماند. با این حال بعید به نظر میرسد با وجود مخالفتهای شدید حزب جمهوریخواه حامی ترامپ که روز سه شنبه هفته گذشته نیز در انتخابات ایالتی آمریکا برای دور آینده انتخابات ریاستجمهوری آمریکا پیروز میدان شدهاند، این خواسته ایران اجرایی شود.
با این حال پیشتر رئیس شورای عالی امنیت ملی ایران عنوان کرده بود: «مذاکرات برای احیای توافق هستهای 2015 ایران با قدرتهای جهانی با شکست مواجه میشود مگر اینکه جو بایدن، رئیسجمهور آمریکا تضمین کند که واشنگتن دوباره از این توافق دست نخواهد کشید». علی شمخانی در توییتی دراین باره نوشت: «رئیسجمهور فاقد اختیارات آمریکا حاضر نیست ضمانتهایی به ایران بدهد. اگر وضعیت موجود ادامه پیدا کند، نتیجه مذاکرات مشخص است».
ایالات متحده و قدرتهای اروپایی معتقد هستند برنامه هستهای ایران بسیار فراتر از محدودیتهای تعیین شده در توافق هستهای سال 2015 رفته است و از این رو به جمهوری اسلامی ایران هشدار دادهاند زمان برای از سرگیری مذاکرات رو به پایان است. در حالی که ایران در واکنش به اعمال مجدد تحریمهای ترامپ و خروجش از توافقنامه برجام، روند غنیسازی اورانیوم و نصب سانتریفیوژهای پیشرفته را از سر گرفت و گویا بر خلاف خواسته آمریکا تمایلی برای متقف ساختن این برنامه ندارد.
اتحادیه اروپا در بیانیهای به نشانه حمایت از برگزاری مذاکرات عنوان کرده است: «انگلیس، چین، فرانسه، آلمان و روسیه نیز در توافق با ایران باقی مانده و در مذاکرات شرکت خواهند کرد». بیانیه منتشر شده در حالی عنوان میشود که قدرتهای اروپایی بهطور فزایندهای نسبت به کار هستهای ایران در جریان توقف مذاکرات هشدار دادهاند و عنوان کردهاند که در صورت عدم از سرگیری مذاکرات، پیشرفت تهران تا حدی پیش خواهد رفت که بازگشت به توافق ممکن را بیفایده نماید.