نشست چهارجانبه به تأخیر افتاد، غرب بیانیه داد:
تعداد بازدید : 2
فشار مضاعف بر اسد و متحدانش
نویسنده : مریم عمادی / گروه سیاست
این روزها اخبار سوریه دوباره به تیتر یک منابع خبری تبدیل شده است. درحالی که قرار بود معاونان وزیران امور خارجه ایران، روسیه، سوریه و ترکیه روزهای ۱۵ و ۱۶ مارس (۲۴ و ۲۵ اسفند) در مسکو نشست چهارجانبهای با هدف عادی سازی روابط ترکیه و سوریه با میانجیگری ایران و روسیه برگزار کنند، روز گذشته خبر رسید که این نشست به دلایل فنی و تا تاریخ نامعلومی به تعویق افتاده است. البته طرف غربی هم در واکنش به این نشست بیکار ننشسته و روز جمعه سه کشور اروپایی انگلیس، فرانسه و آلمان به همراه آمریکا اقدام به صدور بیانیه مشترک علیه نظام بشار اسد کردند. در این بیانیه انها تاکید داشتند که هرگز روابط خود را با نظام بشار اسد عادی نخواهند کرد و تحریمها را تا زمان پیشرفت به سمت راه حل سیاسی برنخواهند داشت.
ترکیه درصدد آشتی با سوریه
ترکیه و سوریه در طول جنگ داخلی سوریه همواره در دو طرف مقابل قرار داشتهاند و از زمان آغاز این جنگ دو کشور روابط دیپلماتیک خود را قطع کرده بودند. اما برگزاری نشست فوق پیش از انتخابات پیش روی ترکیه، اهمیت ویژهای برای حزب عدالت و توسعه و شخص اردوغان دارد. ترکیه در این مقطع کنونی دو دلیل مهم برای آشتی با سوریه دارد. اول اینکه حضور نیروهای کُرد در شمال سوریه و تهدید آنها برای امنیت مرزهای ترکیه، این کشور را مجاب به آشتی با سوریه کرده است، زیرا ترکیه از طریق آشتی با سوریه، قصد دارد که تعامل و همکاری با دولت سوریه را در جهت کاهش نفوذ کُردها در مناطق شمال سوریه تقویت کند. دوم اینکه ارتباطات اقتصادی و تجاری ترکیه با سوریه در گذشته بسیار قوی بوده است و تحریمهای اقتصادی علیه سوریه بر اقتصاد ترکیه نیز تاثیرات بسیار منفی گذاشته است از این رو، آشتی با سوریه میتواند فرصتی برای ترکیه جهت بازگرداندن روابط اقتصادی و تجاری با سوریه را فراهم کند. از سوی دیگرموضع دولت سوریه نسبت به آشتی با ترکیه بر اساس حفظ یکپارچگی سرزمینی و حاکمیت ملی است و به عنوان یک کشور مستقل و عضو سازمان ملل، دولت دمشق هیچ گاه از تلاش برای کاهش نفوذ خارجی در سوریه صرف نظر نکرده است و به همین دلیل دولت سوریه به شرطی آماده آشتی با ترکیه شده است که این آشتی به حفظ وحدت و سرزمینی سوریه کمک کند و منافع ملی این کشور را حفظ کند.
ورود دوباره ایران به مسئله سوریه
نشست پیش رو در حالی برگزار میشود که در ملاقات سهجانبه وزرای دفاع روسیه، سوریه و ترکیه که دیماه گذشته به میزبانی مسکو انجام شد، غیبت نماینده ایران به عنوان یکی از کشورهای اثرگذار در روند مذاکرات صلح دمشق، رویدادی غیرقابل چشمپوشی بود؛ چراکه تا پیش از آن بالاترین سطح همکاری برای تحقق اهداف این گفتوگوها میان مسکو و آنکارا با حضور پررنگ مقامهای ایرانی جریان داشت. همزمان با انتشار ادعای برخی منتقدان که منطقه بتدریج شاهد شکلگیری یک تروئیکای رقیب به موازات روند آستانه (تهران، مسکو و آنکارا) است، خبر برگزاری نخستین نشست دیپلماتیک چهار کشور با حضور معاونان وزرای خارجه از جمله ایران اعلام شد؛ امری که با توجه به تحولات قابل ملاحظه در رویکرد منطقهای جمهوری اسلامی در دولت سیزدهم چندان دور از انتظار نبود. به هر حال برگزاری نشست چهارجانبه در مسکو فرصتی است تا همزمان با وقوع تحولات مهم در عرصه منطقهای از جمله توافق از سرگیری رابطه ایران و عربستان سعودی، مقامهای عالیرتبه کشورهای اثرگذار در موضوع سوریه به صورت چهره بهچهره به گفتوگو بنشینند و از فرصتی که برای پیشبرد هدف صلح سوریه فراهم شده است، نهایت بهره برداری را ببرند.
بیانیه ضد سوری غرب درواکنش به نشست چهارجانبه
وافعیت این است که سیاست غیرعقلانی و غیرمنطقی واشنگتن در قبال سوریه این روزها بیشتر از هر زمان دیگری جلوه عینی به خود گرفته است. برگزاری نشست چهار جانبه بین نمایندگان ایران، روسیه، سوریه و ترکیه (که هدف آن تقویت همکاریهای چهارجانبه و پایان دادن به بحران سوریه است) میتواند گامی مثبت در جهت پایان دادن به جنگ ۱۲ ساله در سوریه و تثبیت صلح در این کشور عضو جبهه مقاومت ضد صهیونیستی باشد بنابراین طبیعی است که محور غربی از هرتلاشی برای سنگ اندازی در مقابل چنین نشستهایی دریغ نکند. غرب به خوبی میداند که سوریه تحت حاکمیت دولت اسد، یکی از مهمترین حلقههای ارتباطی محور مقاومت محسوب میشود و قطع شدن این رشته ضربه بزرگی به مقاومت خواهد بود. علاوه برآن قرار گرفتن سوریه در برابر اسرائیل و عدم تغییر در سیاستهای دمشق در قبال تل آویو در طی چند دهه اخیر صهیونیستها را متقاعد ساخته بود که راهی جز براندازی نظام بشار اسد باقی نمانده است. بنابراین مخالفان نظام سوریه و مقاومت هنوز هم بعد از چندین سال جنگ تروریستی در این کشور به توطئههای خود ادامه میدهند. در این راستا قانون سزار که کنگره آمریکا در سال ۲۰۲۰ صادر کرد درباره تحریمهای اقتصادی و حقوقی بود که شامل ۳۹ شخصیت دولتی سوریه در رأس آنها بشار اسد و همسرش میشد. این قانون همچنین هر فرد غیرسوری را که با نظام اسد همکاری کند، یا به هر شکلی از آن حمایت نماید، تحت تحریم قرار میدهد که مشخصاً روسیه، چین و ایران به دلیل همکاری با نظام سوریه مشمول آن قانون میشوند. درواقع غرب دولت سوریه را مرتکب دو گناه نابخشودنی که همان دارا بودن روابط صمیمی با ایران و روسیه بود، ارزیابی میکند. در این میان ترکیه نیز به دلیل آشتی با سوریه در مظان اتهام قرار میگیرد. ضمن اینکه حضور آمریکا در شرق سوریه، تنشهای جدی را میان آمریکا با ترکیه به عنوان یکی از متحدان آن در تشکیلات ناتو نیز ایجاد کرده است، آمریکا شدیداً به ترکیه نیاز دارد تا این کشور در چهارچوب سیاست کلان سازمان ناتو یعنی تحمیل انزوا به روسیه در بحبوحه جنگ اوکراین اقدام کند. افزایش اختلافات میان ترکیه با آمریکا در مورد مساله سوریه، مشکل کوچکی نیست و به همین دلیل است که آمریکا آشکارا و رسماً با هرگونه نزدیکی و ازسرگیری روابط میان ترکیه و سوریه مخالفت میکند.